прогре́сс прагрэ́с, -су м.;
прогре́сс во всех областя́х нау́ки и те́хники прагрэ́с ва ўсіх галіна́х наву́кі і тэ́хнікі;
идти́ по пути́ прогре́сса ісці́ па шляху́ прагрэ́су;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падружы́ць, ‑дружу, ‑дружыш, ‑дружыць; зак.
1. каго. Зрабіць сябрамі, зблізіць, здружыць. Ён спіць яшчэ, Андрэй.., харошы наш беларускі хлапчына, з якім цябе падружыла на гэты раз зноў дзіўна і нечакана паласкавелая доля. Брыль.
2. Тое, што і падружыцца. Едуць хлопцы дадому па шляху палявому. Яны разам служылі і навек падружылі. Гаўрусёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перыпеты́і, ‑ый; адз. перыпетыя, ‑і, ж.
Рэзкія нечаканыя перамены, павароты ў чыім‑н. жыцці. Перыпетыі лёсу. // Пра вельмі складаны ход якіх‑н. падзей. Перыпетыі аператыўнай барацьбы. Сюжэтныя перыпетыі. □ Цяжкі.. канец жыццёвага шляху Вяля. Разброд у мужыцкім войску, згода пераможцаў з бітыя князем, нарэшце гордая самаізаляцыя важака — дзіўныя перыпетыі... У. Калеснік.
[Ад грэч. peripéteia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
застая́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які доўгі час прастаяў, не рухаўся (пра каня). Калёсы між тым ужо каціліся па шляху, застаялыя коні ірваліся як не галопам. Лупсякоў.
2. Які страціў свежасць ад працяглай нерухомасці. Застаялая вада. Застаялае паветра. // перан. Закаснелы, нязменны. Гэта быў .. камсамольскі пратэст супраць застаялага патрыярхальнага вясковага быту. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пылі́цца, пылюся, пылішся, пыліцца; незак.
1. Пакрывацца пылам. — Гэта ў вашым сельмагу пылілася столькі маіх кніг? — пажартаваў аўтар. Шамякін.
2. Вылучаць са сваёй паверхні пыл (пра дарогу). Пыліцца вузкая дарога, А мы ідзём на ускрай сяла. Прыходзька. // Узнімацца ў паветра, утвараючы пыл. — Дык жа снег растаў, — пясок На шляху пыліцца. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Біча́ўнік, бічо́ўнік луг наўсцяж ракі’ (Яшкін), параўн. бічаўні́к ’бераг, берагавая паласа; паласа адчужэння паабапал дарогі, шашы, шляху’ (Яшкін), бічаві́к ’паласа адчужэння паабапал дарогі’ (Юрч.), бічаві́на, бічава́я ’тс’, параўн. яшчэ біча́й ’бераг лужка, аборка’, біча́йка ’вузкая незасеяная палоска каля палявой дарогі’ (Юрч.). Усё да абеча́йка (гл.) і яе форм (гл. пад біча́йка, там і літ-pa). Такія значэнні, як ’луг наўсцяж ракі’, — яўна другасныя (праз ’паласа…паабапал…’). Параўн. яшчэ бычовны́к.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пазво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; зак.
1. каго (што). Звесці ўніз усіх, многіх.
П. дзяцей з ганка на двор.
2. каго (што). Адвесці на другое месца ўсіх, многіх.
П. коней убок.
3. што. Пра сутаргу: раптоўна і балюча скараціць мышцы.
Сутарга пазводзіла ногі.
4. каго-што. Звесці куды-н., злучыць, аб’яднаць у што-н. усіх, многіх.
П. палкі ў дывізію.
5. каго-што. Знішчыць, перавесці ўсіх, многіх ці ўсё, многае.
П. лясы.
6. перан., каго. Збіць з правільнага шляху ўсіх, многіх.
Гэта такія сябры пазводзілі хлопцаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
збіць¹, саб’ю́, саб’е́ш, саб’е́; саб’ём, саб’яце́, саб’ю́ць; збіў, збіла; збі; збіты; зак.
1. каго-што. Прымусіць адваліцца, упасці, ударам зрушыць з месца.
З. з ног.
З. яблык з дрэва.
З. варожы самалёт.
2. што. Стаптаць, скрывіць.
З. абцасы.
3. каго (што). Моцна пабіць, знявечыць пабоямі.
З. да паўсмерці.
4. што. Знізіць, збавіць.
З. цану.
З. тэмпературу лякарствамі.
З. гонар.
5. перан., каго (што). Адхіліць ад правільнага шляху; заблытаць.
З. з дарогі.
З. з панталыку (выклікаць замяшанне, заблытаць). З. цяжкім пытаннем.
|| незак. збіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пале́пшыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго-што.
Зрабіць лепшым па якасці, уласцівасцях. Палепшыць якасць прадукцыі. Палепшыць канструкцыю машыны. Палепшыць настрой. □ — Мы пераконваем вас ісці ў калгас таму, што няма іншага шляху ў селяніна, каб палепшыць сваё жыццё. Галавач. — Ёсць у мяне такія-сякія задумы, як палепшыць работу цэха, — Булай загаварыў ужо спакойным дзелавым тонам. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бра́мка, ‑і, ДМ ‑мцы; Р мн. ‑мак; ж.
1. Памянш. да брама.
2. Прахадныя варотцы (звычайна пры браме або вялікіх варотах); фортка, веснічкі. Брамка на школьны двор была зачынена. Шамякін. Я сышоў са шляху, накіраваўся да варот і адчыніў вузенькую брамку, прарэзаную ў варотах. Ракітны.
3. Разм. Дэталь паляўнічага ружжа. Пасадзіць пістон на брамку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)