шаста́к, ‑а, м.
Сярэбраная манета Польшчы і Вялікага княства Літоўскага вартасцю ў шэсць грошаў. [Зусь:] — Твая работа варта таго, каб я вылічваў з цябе [Юзіка] штодзень па шастаку. Мурашка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
не́мач, ‑ы, ж.
Разм.
1. Недамаганне, слабасць; хвароба. Маці.. забывалася на немач, увіхалася ля печы, цешылася з сустрэчы. Вышынскі. [Шэмет:] «Што, ужо начальства немач бярэ? Дваццаць метраў прайсці не можа?» Лобан. [Кац] прайшоў не адну царскую ссылку, і, відаць, арганізм яго выпрацаваў у сабе здольнасць незвычайна супраціўляцца рознай немачы. Сабаленка.
2. Гора, няшчасце. [Юстына:] — Неўзабаве і Мікіта прыйшоў, што быў у матросах. Ды на табе, зноў немач — паны нахлынулі. Гурскі. Аляксандр Іванавіч быў добрай душы чалавек, але вось гэтая немач — немач, насланая вайною... Пестрак.
•••
Каб на яго (яе, іх, цябе, вас) немач; няхай яго (яе, іх, цябе, вас) немач — праклён са значэннем «чорт яго (яе, іх, цябе, вас) бяры».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намо́віць, ‑моўлю, ‑мовіш, ‑мовіць; зак., каго.
Разм. Падгаварыць каго‑н. да чаго‑н., падвучыць, падбухторыць на што‑н. Намовіць на злачынства. □ [Афіцэр:] — Хто ж цябе намовіў да забастоўкі? Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абга́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.
Разм. Забрудзіць што‑н. чым‑н. // перан. Зганьбіць, зняславіць. Вось тут і паспрабуй уладзіць: паможаш іншаму, а ён цябе абгадзіць. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
княгі́ня, ‑і, ж.
1. Жонка князя.
2. Нар.-паэт. Нявеста. — Вось ты да дзяўчыны заляцаешся і, ведаю я, любіш ты яе. Чым яна для цябе не княгіня? Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разбра́кнуць, ‑не; зак.
Разбухнуць ад вільгаці; размокнуць, размякнуць. — Ніяк не мог дабрацца да цябе. Гліна ў вас на зарэччы так разбракла, што ўтапіцца можна ў такой калатушы. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распаце́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Стаць потным, спацець. [Бацька:] — У цябе часта бывае ангіна? [Віка:] — Не часта, але бывае. Мы працавалі на ферме. Я распацела і напілася вады. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пяру́н (род. Перуна́) м., миф. Перу́н
пяру́н (род. перуна́) м. уда́р гро́ма;
◊ каб цябе́ п. забі́ў! — чтоб тебя́ гром разрази́л!;
сы́паць перуны́ — мета́ть гро́мы и мо́лнии
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
праз, прыназ. з В.
1. Цераз што-н., цераз унутранасць чаго-н.
Глядзець п. акно.
Праязджаць п. вароты.
Ісці п. лес.
2. Цераз які-н. час або мінуўшы якую-н. прастору.
Прыеду п. месяц.
3. Пры дапамозе каго-, чаго-н.
Паведаміць п. сяброў.
Пісаць слова п. злучок.
4. Паўтараючы ў якія-н. прамежкі.
Ставіць тычкі п. пэўную адлегласць.
5. Па прычыне, па віне каго-, чаго-н.
Разышліся п. дробязь.
П. цябе ўсе непрыемнасці. 6, Ужыв. пры абазначэнні дзеяння, якое суправаджаецца ці перарываецца іншым дзеяннем. Усміхнуцца п. слёзы.
Пачуць п. сон.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
изукра́сить сов.
1. (придать нарядный вид) убра́ць, прыбра́ць, упрыго́жыць, аздо́біць;
2. (испачкать, изуродовать) разг., ирон. размалява́ць, спэ́цкаць, спаску́дзіць;
кто тебя́ так изукра́сил? хто цябе́ так размалява́ў?;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)