бо́йня, ‑і, Р мн. боень; ж.
1. Прадпрыемства, дзе забіваюць жывёлу на мяса. Частку кароў прыйшлося адправіць на бойню. Асіпенка.
2. Вайна з масавым знішчэннем людзей; разня. Звязаць бы ўсіх, хто прагне новай бойні. І выселіць, і як мага далей. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусь, ‑і; Р мн. гусей; ж.
Буйная вадаплаўная птушка сямейства качыных з доўгай шыяй, свойская або дзікая. Гусі шэрыя крык узнялі Над ракой ля прыціхлай вярбы. Панчанка. Угары доўгім ланцугом ляцяць дзікія гусі. Гамолка.
•••
Як з гусі вада гл. вада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіні́ца, ‑ы, ж.
Пеўчая птушка атрада вераб’іных са стракатым апярэннем. Толькі сініц чамусьці не відаць — ні сініх, ні звычайных. Якімовіч. «Каму ты ўсходзіш, сонейка? Каму цвітуць сады? Каму пяюць у сасонніку Сініцы і дразды?» Панчанка. Настойліва, наперабой цінькаюць сініцы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упераме́шку, прысл.
Разм. Тое, што і упярэмешку. І бульба была ўперамешку з каменнямі, І нават у бохан траплялі яны. Панчанка. Навокал уперамешку з алешнікам, пагойдваючы верхавінамі, стаялі замшэлыя елкі. Быкаў. Дождж сыпаўся густы, як з рэшата, уперамешку з градам. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фі́кцыя, ‑і, ж.
Выдумка, вымысел; падман, падробка. А гід сваё ўсё гне і гне, Аж смех: Не факты — фікцыя. Панчанка. // Выдуманае становішча, якое не адпавядае рэчаіснасці, але выкарыстоўваецца як сапраўднае з якой‑н. мэтай. Яго супрацоўніцтва ў газеце было фікцыяй.
[Ад лац. fictio — выдумка, вымысел.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпурля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; незак.
Разм.
1. чым. Кідацца чым‑н. адзін у аднаго. [Вучні] цягалі цяжкія кашы бульбы да буртоў, рагаталі, спявалі, шпурляліся грудкамі. Дуброўскі. // Кідаць што‑н. Вецер злосна шпурляецца Ў твары сухімі лістамі. Панчанка.
2. Зал. да шпурляць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мілава́цца, ‑луюся, ‑луешся, ‑луецца; незак.
Праяўляць узаемную любоў, лашчыцца; абнімацца. Вунь юнак і дзяўчына кіруюцца У зялёную зацень алей. Хай сабе на здароўе мілуюцца! Панчанка. Паліна лыпнула вачыма, убачыла, як бацька мілуецца з малым, і ў яе прыемна стала на душы. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падлі́за, ‑ы, ДМ ‑у, М ‑ам, м.; ДМ ‑е, Р ‑ай (‑аю), ж.; мн. падліз.
Разм. Той, хто падлізваецца да каго‑н. Хамаў, падхалімаў і падліз мы Выведзем на чыстую ваду. Панчанка. Ладліза начальніка ў вочы Палічыць за бога. Непачаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папле́чнік, ‑а, м.
Таварыш па справе, саўдзельнік; саратнік. Паплечнікі па працы. Паплечнікі па барацьбе. □ Тут сёння партызаны — Паплечнікі, сябры Расклалі на палянах Высокія кастры. Панчанка. Дудар быў адным з бліжэйшых сяброў і паплечнікаў Чарота ў высакароднай справе сцвярджэння новай беларускай савецкай літаратуры. Звонак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
качу́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Драўлянае кола, якое качаюць дзеці дзеля забавы. Пасярэдзіне зялёнай вулкі Мы ганялі некалі качулкі. Панчанка.
2. Драўляны прадмет цыліндрычнай формы, з дапамогай якога ставяць у печ і выцягваюць з яе вялікія чыгуны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)