паслужы́ць сов., в разн. знач. послужи́ть;
~жы́ў тры гады́ — послужи́л три го́да;
п. прычы́най чаго́-не́будзь — послужи́ть причи́ной чего́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
саўпартшко́ла, ‑ы, ж.
Школа для палітычнай і агульнаадукацыйнай падрыхтоўкі савецкіх і партыйных работнікаў у СССР у 1920–30 гады.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сці́сласць, ‑і, ж.
Уласцівасць сціслага. У апошнія гады назіраецца тэндэнцыя да сцісласці, эканомнасці выяўленчых сродкаў у афармленні спектакляў. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́нсул, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Службовая асоба дыпламатычнага ведамства, якая прадстаўляе і абараняе прававыя і эканамічныя інтарэсы сваёй дзяржавы і яе грамадзян перад уладай іншай дзяржавы.
Генеральны к.
2. У Старажытным Рыме і ў Францыі (у першыя гады 19 ст.): тытул вышэйшых службовых асоб, а таксама асоба, якая мае гэты тытул.
|| прым. ко́нсульскі, -ая, -ае.
Консульскія паўнамоцтвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкла́сціся, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -кладзе́цца; зак.
1. Асесці, назбірацца.
Іл адклаўся за гады на дне возера.
2. Адтэрмінавацца, перанесціся на больш позні час.
Паездка за горад адклалася.
3. перан. Запасці ў памяць, душу і пад., адлюстравацца, захавацца.
Уражанні дзяцінства адклаліся ў сэрцы надоўга.
|| незак. адклада́цца, -а́ецца і адкла́двацца, -аецца.
|| наз. адклада́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цвет, -у, М цве́це, м.
1. зб. Кветкі на раслінах і дрэвах у перыяд цвіцення.
Цвету было многа на яблыні, а яблыкаў няма.
Ліпавы ц. лечыць прастуду.
2. Час цвіцення.
Здарылася гэта, калі вішні былі ў цвеце.
3. перан., чаго. Лепшая, перадавая частка чаго-н.
Ц. моладзі.
4. перан. Росквіт сіл, гады маладосці.
Памёр у цвеце сіл.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́сяць, -і́, -ццю́, ліч. кольк.
Лік і колькасць 10.
Д. чалавек.
Д. гадоў.
◊
Ні ў пяць ні ў дзесяць (разм., неадабр.) — ні туды ні сюды; ні так ні гэтак.
|| парадк. дзяся́ты, -ая, -ае.
Дзясятыя гады мінулага стагоддзя.
Гэта справа дзясятая (перан.: няважная, другарадная; разм.).
◊
Пятае праз дзясятае (разм., жарт.) — непаслядоўна, пераскокваючы з аднаго на другое (расказваць, пераказваць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Жакт ’жыллёва-арэнднае кааператыўнае таварыства, якое існавала ў 20–30‑я гады’ (ТСБМ). Паралельная з рус. жакт або запазычаная з рус. абрэвіятура 20‑х гадоў. Шанскі, 1, Ж, 274. На магчымасць паралельнага ўтварэння ўказвае іншая структура адпаведнай абрэвіятуры на Украіне: житлокооп.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бясхле́бны, ‑ая, ‑ае.
Для якога характэрны адсутнасць, нястача хлеба. У цяжкія бясхлебныя гады прадала.. [гаспадыня] дом і пераехала ў Ташкент. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпе́таваць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.
Разм. Нацярпецца гора, адпакутаваць. [Сымон:] — Собіла ж мне ў палон тады трапіць, два гады адпетаваў. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)