ашаламані́ць, ‑маню, ‑моніш, ‑моніць; зак., каго.

Абл. Тое, што і ашаламіць. Трапятун са скуры лузаецца, каб ашаламаніць вас патокам слоў і ў той жа час не выказаць ніводнай свае думкі. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

...гадзінны, ‑ая, ‑ае.

Другая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: разлічаны на столькі гадзін, колькі паказана ў першай частцы; назначаны на пэўную гадзіну дня або ночы. Сямігадзінны рабочы дзень. Пяцігадзінны кінасеанс.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каранёвы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да кораня (у 1 знач.). Каранёвая сістэма раслін. Каранёвыя захворванні бульбы.

2. Які мае адносіны да кораня слова; карэнны. Каранёвая марфема. Каранёвая роднасць слоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мега...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) у мільён разоў больш асноўнай адзінкі меры, указанай у другой частцы слова, напрыклад: мегават, мегавольт; 2) вялікіх, гіганцкіх памераў, напрыклад: мегаспоры, мегаліты.

[Грэч. mégas — вялікі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самавало́данне, ‑я, н.

Уменне валодаць сабою; стрыманасць, душэўная ўраўнаважанасць. Ад гэтых слоў, ад шуму полымя, ад ціхага, жаласнага трэску саломы і калосся, што бязлітасна з’ядаў агонь, да Васіліны вярнулася самавалоданне. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

свое..., (а таксама свая...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая азначае адносіны да сябе самога, да свайго, паказвае на што‑н. як на вынік уласных дзеянняў і пад., напрыклад: своекарыслівасць, своеасаблівы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэрма...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) адносіны да цеплыні, тэмпературы. напрыклад: тэрмадынаміка; 2) апрацоўку пры дапамозе высокіх тэмператур, напрыклад: тэрмафасфат; 3) заснаваны на выкарыстанні цеплавой энергіі, напрыклад: тэрматэрапія.

[Ад грэч. thermē — цяпло, гарачыня.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

высло́ўе, ‑я, н.

Глыбокая па зместу думка, выказаная невялікай колькасцю слоў. Гавораць, чалавека стварыла праца. Звужаючы гэта выслоўе, каб дапасаваць яго да мастацтва, можна сцвярджаць, што чалавек працаю стварае свой талент. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэрыва́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Адвод вады ад галоўнага рэчышча ракі ў бок па канапу.

2. Бакавое адхіленне снарадаў і куль наразной зброі пры палёце.

3. Стварэнне новых слоў ад слова-асновы.

[Ад лац. derivatio — адвядзенне, адхіленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

закліна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго (што). Настойліва прасіць, маліць аб чым-н.

З. памяццю бацькоў.

2. каго-што. У прымхлівых людзей: падпарадкоўваць сабе сілай магічных слоў, малітваў.

З. змей.

З. скарб.

|| наз. закліна́нне, -я, н. (да 2 знач.).

|| прым. закліна́льны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)