затры́мка, ‑і, ДМ ‑мцы, ж.

1. Дзеянне паводле дзеясл. затрымліваць — затрымаць (у 1, 2 знач.).

2. Р мн. ‑мак. Зацяжка, замінка ў чым‑н., часовае спыненне чаго‑н. Цягнік ішоў з затрымкамі. То ішоў на ўсю хуткасць, то падоўгу стаяў на адным месцы. Няхай. Паведамленне было дастаўлена з затрымкай. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпра́віцца сов., в разн. знач. отпра́виться;

а. ў падаро́жжа — отпра́виться в путеше́ствие;

цягні́к ~віўся ў дзве гадзі́ны — по́езд отпра́вился в два часа́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

канду́ктар, ‑а, м.

1. Работнік чыгуначнага транспарту, які суправаджае цягнік і наглядае за парадкам у ім. // Работнік гарадскога транспарту, які прадае білеты ў тралейбусах, аўтобусах, трамваях і наглядае за парадкам у іх. Кандуктар трамвая. Аўтобус без кандуктара.

2. Прыстасаванне да свідравальных станкоў, якое забяспечвае ўзаемна правільнае размяшчэнне інструмента і вырабу, які апрацоўваецца.

[Ад лац. conductor — праваднік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

увахо́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Які прызначаны, служыць для ўваходу. Уваходныя дзверы. □ Грукаючы на крыжавінах, цягнік прайшоў міма ўваходных стрэлак, паступова суцішаючы ход. Мележ.

2. Які дае права на ўваход куды‑н. Уваходны білет.

3. Атрыманы ўстановай (пра дакументы, карэспандэнцыю і пад.); проціл. выходны. // у знач. наз. увахо́дная, ‑ай, ж. Дзелавы дакумент такога тыпу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выго́дны

1. (вполне подходящий, приспособленный для чего-л.) удо́бный;

в. цягні́к — удо́бный по́езд;

~нае крэ́сла — удо́бное кре́сло;

2. приво́льный;

~ныя мясці́ны — приво́льные места́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фармірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак.

1. каго-што. Выпрацоўваць у каго-н. адпаведныя рысы характару, светапогляд і пад.

Ф. характар вучняў.

2. што. Ствараць, арганізоўваць (калектыў, клас, вайсковую часць і пад.).

Ф. атрад.

Ф. урад.

3. што. Састаўляць цягнік, счэпліваючы пэўным парадкам вагоны.

Ф. таварны састаў.

|| зак. сфармірава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| наз. фармірава́нне, -я, н. і фарміро́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.

|| прым. фарміро́вачны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

Ф. пункт.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ско́ры, -ая, -ае.

1. Які адбываецца з вялікай скорасцю, у кароткі прамежак часу; які мае вялікую скорасць.

С. ход.

С. цягнік.

Скоры (наз.) прыбывае да першай платформы.

Скора (прысл.) ідзе.

2. перан. Здольны хутка працаваць, дзейнічаць; схільны спяшацца (разм.).

С. ў рабоце.

Да стала — с., а на сенажаць — хворы (прыказка).

3. Які адбываецца ў кароткі час, тэрмін.

С. ад’езд.

4. Які павінен адбыцца хутка.

Да скорага спаткання!

◊

На скорую руку (зрабіць што-н.; разм.) — хутка і неакуратна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

закругле́нне ср.

1. прям., перен. закругле́ние; см. закруглі́ць;

2. (закруглённая часть чего-л.) закругле́ние;

на ~нні цягні́к прыпыні́ў ход — на закругле́нии по́езд приостанови́л ход

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крыжаві́на, ‑ы, ж.

1. Дзве планкі, два брусы і пад., змацаваныя ў форме крыжа. Крыжавіна рамы. □ Пры ўваходзе ў горад на ўсіх вуліцах былі пастаўлены крыжавіны з рэек і ўкапаны надаўбні. Сабаленка.

2. Прыстасаванне на месцы перасячэння рэйкавых пуцей для пераводу цягніка на другі пуць. Грукаючы на крыжавінах, цягнік прайшоў міма ўваходных стрэлак, паступова суцішаючы ход. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адпра́віць, -ра́ўлю, -ра́віш, -ра́віць; -ра́ўлены; зак.

1. каго-што. Паслаць, адаслаць, накіраваць.

А. дзяцей у школу.

А. пасылку.

А. студэнтаў на ўборку ўраджаю.

2. Адпусціць, вызваліць ад якіх-н. абавязкаў.

А. па дамах.

А. на пенсію.

3. што. Даць распараджэнне, сігнал на адпраўку, дазволіць адпраўку чаго-н.

А. цягнік.

А. калону машын.

4. Не згадзіцца прыняць.

А. на дапрацоўку.

5. Адслужыць набажэнства.

А. імшу.

|| незак. адпраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. адпраўле́нне, -я, н. і адпра́ўка, -і, ДМ -ра́ўцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)