но́вый но́вы;

но́вая те́хника но́вая тэ́хніка;

но́вый урожа́й но́вы ўраджа́й;

но́вые места́ но́выя мясці́ны;

Но́вый год Но́вы год;

Но́вый Свет Но́вы Свет;

◊

но́вое сло́во но́вае сло́ва;

но́вая страни́ца исто́рии но́вая старо́нка гісто́рыі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адпява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго.

Спраўляць над нябожчыкам абрад адпявання. Калі пакідаў свет музыка, Яго на стале адпявалі. Танк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэі́зм, ‑у, м.

Рэлігійны светапогляд, які грунтуецца на разуменні бога як абсалютнай асобы, што стварыла свет і дзейнічае ў ім.

[Ад грэч. theos — бог.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фізіягра́фія, ‑і, ж.

Уст. Тое, што і фізічная геаграфія (навука, якая вывучае зямную паверхню, яе клімат, раслінны і жывёльны свет).

[Ад грэч. physike — прырода і graphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рассе́ивать несов.

1. (разгонять) разганя́ць;

2. (свет, энергию) рассе́йваць;

3. перен. (сомнения, тревогу) рассе́йваць, разве́йваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нерэа́льны в разн. знач. нереа́льный;

~ная прапано́ва — нереа́льное предложе́ние;

свет ~ных істо́т — мир нереа́льных суще́ств

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нарадзі́ць, -раджу́, -ро́дзіш, -ро́дзіць; -ро́джаны; зак.

1. каго (што). Даць жыццё каму-н., пусціць на свет.

Н. сына.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., што. Даць пачатак чаму-н., стварыць што-н., быць прычынай з’яўлення чаго-н.

Крыўда нарадзіла злосць.

◊

У чым маці нарадзіла (разм.) — зусім голы.

|| незак. нараджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. нараджэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзіра́, -ы́, мн. дзіры́ і (з ліч. 2, 3, 4) дзіры́, дзір, ж.

1. Вялікая дзірка ў вопратцы або адтуліна ў чым-н.

Залатаць дзіры на локцях.

Залажыць дзіры цэглай.

2. Далёкае ад культурных цэнтраў месца (разм.).

Жыве ён у такой дзіры, што свет не бачыў.

○

Чорная дзіра (спец.) — вобласць у касмічнай прасторы з надзвычай магутным гравітацыйным прыцягненнем.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вы́мкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Разм. Імкліва вырвацца адкуль‑н. Першыя думкі вольнай мінуткі Птушкамі вымкнуць на свет гэты белы. Купала.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Све́тнік ‘расліна Coronaria L.’ (ТСБМ, Кіс.), ‘жаўтацвет, Adonis L.’ (ТСБМ). Ад свет (гл.). Назва дадзена па форме кветак, якія нагадваюць ліхтарыкі, або з-за іх яркасці, параўн. светнік росце по горках, здалек вон видно (лельч., Арх. ГУ).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)