пшані́ца, ‑ы, ж.
Хлебны злак, зерне якога ідзе на выраб белай мукі і другіх прадуктаў. Яравая пшаніца. Азімая пшаніца. // Зерне гэтага злака. Мех пшаніцы. Змалоць пшаніцу.
•••
Спаць як пшаніцу прадаўшы гл. спаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
плаўба́за, ‑ы, ж.
Марское судна, прызначанае для прыёму і перапрацоўкі рыбы і інш. прадуктаў марскога промыслу, а таксама для забеспячэння і абслугоўвання прамысловых суднаў; дапаможнае судна, якое забяспечвае базіраванне злучэнняў караблёў; плавучая база.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́цат, ‑у, М ‑цаце, м.
Раствор воцатнай кіслаты — вадкасць з рэзкім кіслым смакам (ужываецца як вострая прыправа ў ежу, для кансервавання прадуктаў і інш.). Для салатаў лепш ужываць араматызаваны воцат. «Работніца і сялянка».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растру́ска, ‑і, ДМ ‑трусцы, ж.
1. Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. раструсіць.
2. Р мн. ‑сак. Страты ў вазе і меры сыпкіх прадуктаў і матэрыялаў пры іх захаванні і перавозцы. Раструска мукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крэм, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Салодкая ежа з сумесі ўзбітых вяршкоў, шакаладу, фруктовых сокаў і пад., а таксама паўфабрыкат з гэтых прадуктаў для праслойвання і ўпрыгожвання пірожных і тортаў.
Шакаладны к.
Узбіць к.
Торт з заварным крэмам.
2. Касметычная мазь.
3. Мазь для чысткі скуранога абутку; вакса, гуталін.
|| прым. крэ́мавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Крэмавая начынка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хімі́чны, -ая, -ае.
1. гл. хімія.
2. Які мае адносіны да з’яў, што вывучаюцца хіміяй.
Хімічная рэакцыя.
Хімічныя элементы.
3. Звязаны з прымяненнем метадаў хіміі ў вытворчасці, у розных галінах гаспадаркі.
Хімічная апрацоўка глебы.
Хімічныя ўгнаенні.
4. Звязаны з прымяненнем прадуктаў хіміі ў ваенных мэтах.
Хімічная зброя.
○
Хімічны карандаш — карандаш з асобым графітам, які пры змочванні піша як чарніла.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыга́нак ’парэнчы пры ганку’ (Нас.), прыґа́нак ’веранда’ (барыс., Янк. 2), ’прыступкі пры ганку’ (Байк. і Некр.). Да га́нак (гл.), параўн. польск. przyganek ’бакавы ганак’, укр. при́ґанець ’памяшканне для аўчароў і малочных прадуктаў’ (адносна апошняга гл. ЕСУМ, 4, 569).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыісто́башнік ’прыбудова да істопкі’ (Ян.), прысто́башнік, прысто́пчынік ’частка стопкі перад уваходам’ (рагач., пух., Сл. ПЗБ), прысто́пнік ’перад клеці; кладоўка’ (Ян.; люб., ЛА, 4). Ад істо́пка/сто́пка ’памяшканне для захавання агародніны і іншых прадуктаў’ (гл.) з узнаўленнем этымалагічнага ‑b‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
істо́пка, ‑і, ДМ ‑пцы; Р мн. ‑пак; ж.
Памяшканне для захавання агародніны і іншых прадуктаў. — Ці гэта ж будыніна? Гэта ж, выбачайце, істопка, у ёй хіба бульбу хаваць, а ні ваеннымі справамі займацца. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ля́мус ’мураваны або драўляны будынак для зберагання гаспадарчых прылад, збожжа, прадуктаў, кніг, збораў дакументаў’ (БелСЭ, 6). З польск. lamus, lemus, якія з с.-в.-ням. lēm‑hūs ’гліняны будынак’ < ням. Lehm ’гліна’, ⁺hūs (ням. Haus) ’дом’ (Слаўскі, 4, 43–44).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)