цэ́льны, -ая, -ае.
1. 3 аднаго рэчыва, з аднаго куска, суцэльны.
Ц. мармур.
Цэльная металічная трубка.
2. Неразбаўлены, натуральны.
Цэльнае малако.
3. перан. Якому ўласціва ўнутранае адзінства.
Ц. характар.
|| наз. цэ́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сцадзі́ць, сцаджу, сцэдзіш, сцадзіць; зак., што.
Зліць, выліць (вадкасць), працэджваючы праз што‑н. Сцадзіць малако ў збаны. // Зліць (вадкасць) з аселай гушчы або зліць (частку вадкасці) не боўтаючы. Сцадзіць ваду з крухмалу. // Убавіць якую‑н. колькасць. Сцадзіць малако з грудзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
амле́т, ‑у, М ‑леце, м.
Яечня з разбоўтаных яец, у якую дабаўлена малако і мука.
[Фр. amelette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́йны, ‑ая, ‑ае.
Які доіцца, дае малако. Дойная каза. Дойны статак.
•••
Дойная карова гл. карова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кабылі́ны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да кабылы (у 1 знач.), належыць ёй. Кабылінае малако.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Малака́не ’хрысціянская рэлігійная сетка стараабрадцаў’ (ТСБМ). Да малако (гл.). Матывацыя: прадстаўнікі секты, якія не ўжываюць мяса, а толькі малако (Фасмер, 2, 645).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абрызло́е (малако) ’малако, якое без пары загусла’, абрызнуць ’загусцець (аб свежым, салодкім малацэ)’ (КЭС), абрызклы ’пра напаўкіслае малако’ (Некр.). Укр. брезкле молоко ’малако, якое толькі пачало кіснуць’ (Лысенка Жыт.), збресклий (аб малацэ, якое пачынае кіснуць), ст.-рус. обрьзгнути ’пракіснуць’, польск. obrzyzgnąć, чэш. zabřesknouti ’тс’. Звычайна ў якасці індаеўрапейскіх паралеляў прыводзяцца ізаляваныя нарв. brisk ’горкі смак’, brisken ’горкі’, якія нібы да і.-е. *bhrēi ’рэзаць’ (Покарны, 172).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Молакі ’малако’ (Нас.) у выразе: сёлета ў кароў молакаў мала — ведзьмы молакі адбіраюць. Да малако (гл.). Няясным застаецца ўжыванне лексемы ў мн. л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збе́гчыся, збягу́ся, збяжы́шся, збяжы́цца; збяжы́мся, збежыце́ся, збягу́цца; збе́гся, -глася; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Бягом сабрацца ў адным месцы (пра многіх).
З. на пажар.
Збеглася ўся вёска.
2. Паспець бегчы разам з кім-н. (разм.).
Дзе ж мне з вамі, маладымі, з.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Тое, што і ссесціся (у 2 знач.; разм.).
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стваро́жыцца, утварыць згусткі (пра малако).
Малако збеглася.
|| незак. збяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кипя́щий
1. прич. які́ (што) кіпі́ць;
2. прил. кіпя́чы;
кипя́щее молоко́ кіпя́чае малако́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)