папасме́йвацца и папасмяя́цца (з каго, чаго і без дап.) сов. (долго, неоднократно) посмея́ться (над кем, чем и без доп.)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

му́чыцца несов.

1. му́читься, томи́ться; (от жары, жажды и т.п. — ещё) изныва́ть; (о душевных муках — ещё) терза́ться, страда́ть, изводи́ться, мордова́ться;

2. (з кім, чым і над чым) му́читься (с кем, чем и над чем);

м. над ця́жкай рабо́тай — му́читься над тяжёлой рабо́той;

до́ўга му́чыўся, паку́ль нала́дзіў мато́р — до́лго му́чился, пока́ нала́дил мото́р;

3. страд. (подвергаться пыткам) истяза́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зені́т, -у, М -ні́це, м.

1. У астраноміі: найвышэйшы пункт нябеснай сферы, які знаходзіцца прама над галавой наглядальніка.

2. перан. Вышэйшая ступень, вяршыня чаго-н. (высок.).

З. славы.

|| прым. зені́тны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жартава́ць несов.

1. (весело и забавно говорить, поступать) шути́ть;

2. (з каго, чаго) шути́ть (над кем, чем), труни́ть (над кем, чем);

3. (говорить остроты) остри́ть, остросло́вить;

4. (относиться к кому-, чему-л. несерьёзно) шути́ть, игра́ть;

◊ жарту́еш! — шу́тишь!;

ж. з агнём — шути́ть с огнём

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лаза́ ж., в разн. знач. лоза́;

кусты́ лазы́ над рэ́чкай — кусты́ лозы́ над ре́чкой;

пле́сці ко́шыкі з лазы́ — плести́ корзи́ны из лозы́;

вінагра́дныя ло́зы — виногра́дные ло́зы;

○ ні́цая л. — та́льник;

◊ даць лазы́ — зада́ть пе́рцу

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пажартава́ць сов.

1. (нек-рое время) пошути́ть;

2. (з каго, чаго і без дап.) пошути́ть (над кем, чем и без доп.); (не зло — ещё) подтруни́ть (над кем, чем);

3. (сказать несколько острот) поостри́ть, состри́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

над, прыназ. з Т і В.

Спалучэнне з прыназ. «над» выражае:

Прасторавыя адносіны

1. з Т. Ужываецца пры абазначэнні размяшчэння, знаходжання каго- ці чаго‑н. зверху, паверх каго- ці чаго‑н. Туман сцелецца над полем. Сцягі над горадам. □ Зоры далёкія, зоры бліскучыя Ціха гараць над зямлёй. Колас. Песня расла, шырылася, узнімалася вышэй і вышэй, над гумном, над садам, над цёмнаю сажалкай, над калодзежнымі журавамі. Лынькоў. І над Расіяй назаўсёды Зару Кастрычнік запаліў. Астрэйка. // Пры словах «рака», «возера», «балота» і пад. можа ўказваць і на размяшчэнне ў непасрэднай блізкасці да таго, што названа залежным словам. Гарадок над Дзвіной. □ Шкода хаткі мне старэнькай З латанай страхою, Што схілілася над Нёмнам Горкай сіратою. Колас. Каля млына над возерам устае, быццам белая воўка, пахучы туман... Бядуля. // Ужываецца для ўказання на становішча ці акалічнасць, якія пануюць, ахопліваюць што‑н. Раніца ярка Зардзіць над зямлёй. Купала.

Аб’ектныя адносіны

2. з Т. Ужываецца для абазначэння адносін дзеяння да якіх‑н. аб’ектаў, накіраванасці яго на што‑н., засяроджанасць на чым‑н. Працаваць над творам. Задумвацца над пытаннем. □ Алёшка і Юрка адразу звесілі чубы над чарцяжом. Грахоўскі. // Ужываецца пры абазначэнні кіруючага становішча ў адносінах да каго- ці чаго‑н. Улада над калектывам. Начальнік над усімі прадпрыемствамі раёна. □ [Насцечка] спакойна і вытрымана працавала каля дошкі і ўзяла верх над .. [Сержам]. Чорны. Тварыў [баярын] закон свой і свой суд Над абнядоленым народам. Купала.

3. з Т. Ужываецца пры абазначэнні праяўлення якога‑н. пачуцця ў адносінах да каго- ці чаго‑н. (са словамі «смяяцца», «плакаць», «галасіць», «гараваць» і пад.). Не смейся над чужой бядой. Плакаць над стратай. □ Сумна вецер плакаць стане Над будынкам мужыкоў. Колас.

Адносіны меры і ступені

4. з Т. Разм. Ужываецца ва ўстойлівых спалучэннях для выражэння вышэйшай ступені чаго‑н. Мароз над маразамі. □ Я — пралетар!.. Яшчэ ўчора раб пакутны — Сягоння я зямлі ўладар І над царамі цар магутны! Купала.

Параўнальныя адносіны

5. з В. Уст. Ужываецца пры называнні аб’екта параўнання, супастаўлення. Над яе няма прыгажэйшай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паце́шыцца сов.

1. (кім, чым, з каго, чаго; без доп.) поте́шиться (над кем, чем и без доп.), позаба́виться (кем, чем и без доп.), наслади́ться (кем, чем и без доп.); пора́доваться (кому, чему);

2. уте́шиться;

3. (з каго, чаго) поиздева́ться (над кем, чем);

4. помилова́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

меркантылі́зм, -у, м.

1. Эканамічная тэорыя і палітыка гандлёвай буржуазіі Еўропы 16—18 стст., накіраваная на стымуляванне экспарту для перавышэння яго над імпартам з мэтай прыцягнення грошай у краіну.

2. перан. Дробязная ашчаднасць, гандлярства (кніжн.).

|| прым. меркантылісты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Паграбня́ ’клець, надбудова над дахам склепа’ (Нас.), ’насціл з бярвення над ямай’ (Інстр. II). Ад пограб ’склеп’ (гл.) з суф. ‑ня.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)