Verbum

БЛО́ШКІ,

земляныя блохі, блашакі (Alticinae, Halticinae), падсямейства жукоў сям. лістаедаў. У сусв. фауне больш за 7 тыс. відаў, пашыраных усюды. На Беларусі больш за 80 відаў.

Даўж. цела 1,5—5 мм. Заднія ногі скакальныя. Яйцы адкладваюць у глебу, радзей на расліны. Лічынкі развіваюцца ў глебе пераважна на каранях, радзей на сцяблах або лісці кармавых раслін. Акукліваюцца ў глебе. Дарослыя блошкі раслінаедныя, кормяцца зялёнымі ч. раслін, зрэдку генератыўнымі органамі. Шкоднікі. Меры барацьбы: знішчэнне пустазелля, правільная агратэхніка, апрацоўка інсектыцыдамі.

т. 3, с. 196

ГВАТЭМА́ЛЬЦЫ,

нацыя, асн. насельніцтва Гватэмалы (больш за 5,6 млн. чал.). Агульная колькасць 5,68 млн. Чал. (1992). Пераважна іспана-індзейскія метысы (ладзіна). Гавораць на гватэмальскім дыялекце іспанскай мовы. Вернікі пераважна католікі.

т. 5, с. 103

БАЁМА

(Boyoma),

Стэнлі, вадаспады (парогі) на р. Конга, у Заіры. 7 вял. парогаў агульным падзеннем больш за 40 м на працягу каля 150 км. Перашкаджаюць суднаходству; у абход парогаў пракладзена чыгунка.

т. 2, с. 217

АКІ́МАЎСКІ ЗАВО́Д СЕЛЬСКАГАСПАДА́РЧАГА ІНВЕНТАРУ́.

Дзейнічаў з 1907 у маёнтку Акімаўскае Слуцкага пав. Вырабляў дробны с.-г. інвентар. У 1914 працавала больш за 50 рабочых. У 1921 рэарганізаваны ў с.-г. майстэрню.

т. 1, с. 191

АЛІ́ТЫ

[ад ал(юміній) + ...літ(ы)],

1) прадукты выветрывання, складзеныя пераважна з гідравокіслаў алюмінію.

2) Гліністыя пароды, у якіх гліназёму больш, чым крэменязёму; прамежкавыя паміж глінай і баксітамі. Магчымая сыравіна для вытв-сці алюмасілікатных вогнетрывалых вырабаў.

т. 1, с. 261

АМЕРЫКА́НЦЫ,

нацыя, асн. насельніцтва ЗША. Больш за 187,2 млн. чал. (1987), у т. л. 30 млн. неграў і мулатаў. Гавораць на амерыканскім варыянце англійскай мовы. Паводле рэлігіі пераважна пратэстанты і католікі.

т. 1, с. 315

БРАХМА́ГІРЫ,

шматслойнае гарадзішча і могільнік у штаце Карнатака на Пд Індыі. Раскопкі далі магчымасць прасачыць змену археал. культур і іх развіццё ў Паўд. Індыі ад эпохі неаліту (каля 2200—1000 да н.э.) да канца 1—2 ст. н.э. У ніжнім пласце знойдзены неалітычныя паліраваныя сякеры, мікраліты, ляпная кераміка, медныя і бронзавыя рэчы; у больш познім — чорна-чырвоная кераміка і т.зв. мегалітычныя пахаванні. Вывучана больш за 300 пахаванняў, шмат з іх абнесены змацаванымі паміж сабой каменнымі плітамі і звычайна абкружаны каменнай муроўкай.

А.В.Іоў.

т. 3, с. 252

ГЛАБІГЕРЫ́НАВЫ МУЛ,

фарамініферавы мул, акіянскі і марскі асадак, які складаецца пераважна з ракавін планктонных фарамініфер і іх абломкаў. Звычайна да глабігерынавага мула адносяць асадкі, у якіх больш за 30% (іншы раз да 99%) вуглякіслага кальцыю CaCO₃, паводле памеру зерняў — ад пяскоў да тонкіх мулаў. Афарбоўка светлая, часта амаль белая. Глабігерынавы мул укрывае больш як 1/3 плошчы Сусв. акіяна. Асабліва пашыраны ў трапічных і субтрапічных шыротах, у адкрытых частках акіянаў і буйных мораў, на глыбінях ад некалькіх соцень да 5 тыс. метраў.

т. 5, с. 280

ВЯЛІ́КІ ФЕРГА́НСКІ КАНА́Л,

арашальны канал на тэр. Узбекістана (283 км) і Таджыкістана (62 км). Пабудаваны ў 1939—40. Злучае р. Нарын з Сырдар’ёй. Больш за 1000 гідратэхн. збудаванняў, з іх 50 буйных.

т. 4, с. 386

ГЕНТ—АСТЭ́НДЭ КАНА́Л,

канал у Бельгіі. Даўж. больш за 150 км. Глыб. да 3,1 м. Злучае р. Шэльда (каля г. Гент) з Паўночным м. каля порта Астэндэ. Пабудаваны ў 17—18 ст.

т. 5, с. 160