Verbum

АЙКАНІ́МІКА

(ад грэч. oikos жыллё + onyma імя),

раздзел тапанімікі, які вывучае айконімы — уласныя назвы паселішчаў.

т. 1, с. 175

лаг,

паказчык, які характарызуе адставанне або апярэджанне ў часе адной зьявы ў параўнанні з іншай.

т. 9, с. 85

БАХМЕ́ЦЬЕВА ПРА́ВІЛА,

раптоўны скачок т-ры ўверх на вызначаным участку цела ў халаднакроўных (пайкілатэрмных) жывёл пры рэзкім зніжэнні т-ры асяроддзя, а потым новае глыбокае яе падзенне. Правіла ўстанавіў у 1899 П.І.Бахмецьеў. Тэмпературны скачок прыпадае на момант замярзання тканкавай вадкасці, які суправаджаецца вылучэннем скрытай цеплыні плаўлення. За ім настае далейшае ахаладжэнне тканак, у выніку паступовае ахаладжэнне вядзе да ўтварэння крышт. лёду, які парушае структуру тканак; пры вельмі хуткім ахаладжэнні (100 °C за 1 с) узнікае аморфны лёд, які не парушае структуры тканак.

т. 2, с. 357

ВІНІ́Л,

аднавалентны астатак (радыкал) этылену CH₂==CH—, які ўводзяць у малекулы арган. злучэнняў замяшчэннем атама вадароду.

т. 4, с. 184

АНАША́,

наркатычны прэпарат, які атрымліваюць з зялёных частак індыйскіх канапель (Cannabis indica). Гл. таксама Гашыш, Наркотыкі.

т. 1, с. 341

ГАЛІЯ́Ф,

у біблейскай міфалогіі волат-філістымлянін, забіты ў адзінаборстве пастухом Давідам, які пасля стаў царом Іудзеі.

т. 4, с. 465

ГАЛКІ́ПЕР

(англ. goal-keeper),

гулец, які абараняе вароты (варатар) у спарт. гульнях (футбол, хакей і інш.).

т. 4, с. 466

ГІМЕНАФО́Р

(ад гіменій + грэч. phoros які нясе),

паверхня пладовых цел грыбоў (базідыяміцэтаў), на якой размешчаны гіменій.

т. 5, с. 247

ГІПЕР...

(ад грэч. hyper над, звыш),

прыстаўка, што абазначае: які знаходзіцца наверсе, перавышае норму, напр., гіпергенез, гіпертанія.

т. 5, с. 255

ВЕ́РХНІ ЕГІ́ПЕТ,

раён Егіпта, які ўключае даліну р. Ніл ад мяжы з Суданам на Пд да шыраты г. Эль-Мінья на Пн. У старажытнасці Верхнім Егіптам называлася ўся асвоеная егіпцянамі даліна Ніла ў адрозненне ад Ніжняга Егіпта, які быў размешчаны ў дэльце Ніла. Мяжа паміж імі праходзіла ў раёне сучаснага г. Каір.

т. 4, с. 110