Verbum

цёзка назоўнік | мужчынскі і жаночы род | размоўнае

Чалавек, які мае аднолькавае з кім-н. імя.

• Мы з ім цёзкі.

цёк назоўнік | мужчынскі род

Цячэнне, плынь.

• Цёкам цячы — моцна цячы.

цёмна (цёмна-) прыстаўка

Першая частка складаных слоў са знач.:

• 1) цёмнага адцення, напр. цёмна-блакітны, цёмна-буры, цёмна-вішнёвы, цёмна-зялёны, цёмна-карычневы, цёмна-сіні, цёмнафіялетавы, цёмна-чырвоны, цёмна-шэры;
• 2) з цёмным (у 2 знач.) (у адпаведнасці са значэннем другой часткі складання), напр. цёмнааблічны, цёмнабароды, цёмнавалосы, цёмналісцёвы.

цёмнавалосы прыметнік

Які мае цёмныя валасы.

• Ц. хлопчык.

цёмны прыметнік

1. Пазбаўлены святла, асвятлення.

   • Ц. пакой.
   • Цёмная ноч.
   • У хаце было цёмна (у знач. выказнік:).

2. Блізкі па колеру да чорнага.

   • Цёмная хмара.
   • Цёмныя вочы.

3. пераноснае значэнне: Змрочны, пануры, невясёлы.

   • Цёмныя думкі.
   • На душы цёмна (у знач. выказнік:).

4. пераноснае значэнне: Неадукаваны, невысокай культуры, адсталы.

   • Ц. чалавек.

5. пераноснае значэнне: Які выклікае недавер, падазроны.

   • Цёмная асоба.
   • Цёмныя махінацыі.

6. Незразумелы, няясны, заблытаны.

   • Цёмнае пытанне.
   • Цёмнае мінулае.

7. цёмная: Памяшканне для арыштаваных, карцар (устарэлае).

|| памяншальная форма: цямнюсенькі.

цёплы прыметнік

1. Які мае тэмпературу сярэднюю паміж гарачым і халодным.

   • Цёплая вада.
   • Ц. вецер.
   • Цёплае надвор’е.

2. З высокай сярэднегадавой тэмпературай.

   • Ц. клімат.
   • Цёплыя краіны.

3. Які добра засцерагае ад холаду.

   • Цёплая хустка.

4. пераноснае значэнне: Чулы, сардэчны, прыязны, добразычлівы.

   • Цёплыя словы.
   • Цёплыя адносіны.

5. пераноснае значэнне: Заможны, багаты.

   • Ц. гаспадар.

6. пераноснае значэнне: Мяккі, прыемны для зроку.

   • Цёплыя фарбы восені.

7. цёпла, у знач. выказніка: Пра адчуванне цяпла.

   • Сёння цёпла на дварэ.
   • У пакоі цёпла.
   • У кажушку мне цёпла.
   • Цёпла на душы (пераноснае значэнне) ад добрых слоў.
   • Цёплая кампанія (размоўнае) — група людзей, якая сумесна праводзіць час за заняткам, звычайна непахвальным.
   • Цёплае месца (размоўнае жартаўлівае) — выгадная пасада.

|| назоўнік: цеплата.

|| прыметнік: цёпленькі.

цёрка назоўнік | жаночы род

1. Сельскагаспадарчая машына для выцярушвання насення з галовак канюшыны, ільну і пад.

   • Механічная ц.

2. Лапатка з ручкай для разгладжвання тынку пры тынкаванні.

|| прыметнік: цёрачны.

• Ц. барабан.

цёрла назоўнік | ніякі род

Гліняная пасудзіна, у якой труць мак, таўкуць бульбу і пад.

• У цёрле стаяла недатоўчаная бульба.

цёрн назоўнік | мужчынскі род

Калючы куст або дрэва сямейства ружакветных, а таксама плады гэтай расліны чорна-сіняга колеру з шызым налётам, даўкага смаку.

|| прыметнік: цярновы.

• Ц. вянок.

цёска назоўнік | жаночы род | абласное

Трэска, шчэпка.