Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

жолаб назоўнік | мужчынскі род

  1. Прадаўгаватае выдзеўбанае ў бервяне паглыбленне, а таксама прыстасаванне з дошак, ліставога жалеза і пад. для сцёку вадкасцей або перасыпання чаго-н.

  2. Кармушка для жывёлы.

|| памяншальная форма: жалабок.

|| прыметнік: жалабовы і жолабны.

жолуд назоўнік | мужчынскі род

Плод дуба.

|| прыметнік: жалудовы.

  • Жалудовая шкарлупіна.

жолудзі назоўнік | размоўнае

Картачная чорная масць у выглядзе трылісніку.

жонка назоўнік | жаночы род

Замужняя жанчына (у адносінах да свайго мужа).

  • У добрага мужыка — добрая ж. (прыказка).

|| памяншальная форма: жоначка.

|| прыметнік: жончын.

жор назоўнік | мужчынскі род

Перыяд, калі рыба з прагнасцю кідаецца на яду.

  • Адразу пасля нерасту ў шчупакоў пачынаецца ж.

жораў назоўнік | мужчынскі род | размоўнае

Тое, што і журавель.

жорны назоўнік

Ручны млын з двух гладка абчэсаных круглых камянёў, пры дапамозе якіх пераціраюць зерне на муку.

|| прыметнік: жарнавы.

жорсты прыметнік

  1. Крайне суровы, бязлітасны, неміласэрны.

    • Ж. чалавек.
    • Жорсткая расправа.
  2. Вельмі моцны па сіле праяўлення, які пераўзыходзіць звычайную меру.

    • Жорсткая барацьба.
    • Жорсткія баі.
  3. пераноснае значэнне: Строп, такі, які не дапускае выключэнняў.

    • Ж. рэжым.
    • Жорсткія ўмовы.
  4. Пра ваду: насычаны солямі вапны, не мяккі.

|| назоўнік: жорсткасць.

жоўклы прыметнік

Пажаўцелы, жоўты.

  • Ж. ліст.

жоўкнуць дзеяслоў | незакончанае трыванне

Рабіцца жоўтым, жаўцець.

  • Жоўкнуць на асіне лісточкі.

|| закончанае трыванне: зжоўкнуць і пажоўкнуць.