Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

бо злучнік

  1. злучнік: прычынны. Падпарадкоўвае даданыя сказы з прычынным значэннем; па значэнню супадае са злучнікам «таму што».

    • Хадзем шпарчэй, бо спазнімся.
  2. злучнік: прычынна-супраціўны. Злучае сказы, якія паказваюць на прычыну неабходнасці дзеяння, па свайму значэнню набліжаецца да злучнікаў «а то», «іначай».

    • Я закончу, бо расказваць прыйшлося б цэлы дзень.
  3. часціца: Ужыв. ў мове пасля слова з лагічным націскам і служыць для указання на дадзенае слова (размоўнае).

    • Праўду бо кажуць: не гані каня дубцом, а гані аўсом.

боб1 назоўнік | мужчынскі род

  1. Аднагадовая агародная расліна сямейства бабовых з авальным насеннем у струках.

  2. Плады гэтай расліны.

    • Параны б.
  3. іншае:

    • Наесціся жалезнага бобу (размоўнае) — набрацца цярплівасці.
    • Хто ў боб, хто ў гарох (размоўнае неадабральнае) — пра нязладжаныя, няўзгодненыя дзеянні.
    • Бобу ў гаросе шукаць (размоўнае неадабральнае) — рабіць што-небудзь недарэчнае.

|| прыметнік: бабовы.

боб2 назоўнік | мужчынскі род

У бобслеі: род саней з рулявым кіраваннем.

бобка назоўнік | жаночы род | размоўнае

  1. Асобнае зерне чаго-н.

    • Б. гароху.
  2. Круглы камячок, шарык.

    • Бобкі граду.
  3. Круглая крапінка на матэрыі і інш., гарошынка.

    • Сукенка ў бобкі.

бобрык назоўнік | мужчынскі род

Від сукна з кароткім стаячым ворсам.

|| прыметнік: бобрыкавы.

бобрыкам прыслоўе

Пра кароткую мужчынскую стрыжку, пры якой спераду пакідаюцца стаячыя валасы.

  • Стрыгчыся б.

бобслей назоўнік | мужчынскі род

Від спорту: скарасны спуск з гор па ледзяной трасе на бобе.

бог назоўнік | мужчынскі род

  1. Паводле рэлігійных уяўленняў — вярхоўная ўсемагутная істота, якая стварыла свет і кіруе ім.

  2. пераноснае значэнне: Выдатны спецыяліст у якой-н. справе.

    • Б. электразваркі.
    • Як бог дасць (размоўнае) — як прыйдзецца.
    • Божа збаў (размоўнае) — ні ў якім разе, ні пры якіх абставінах.
    • Дай (не дай) бог (божа) (размоўнае) — пра пажаданні чаго-н.
    • Крый бог (размоўнае) — выраз ужыв. як засцярога ад чаго-н., як забарона рабіць што-н. небяспечнае.
    • Напрамілы бог (размоўнае) — вельмі прасіць аб чым-н.
    • Няхай бог крые (мілуе, ратуе, бароніць) (размоўнае) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.
    • Памагай бог (размоўнае) — пажаданне поспеху, удачы ў працы, добрай справе.
    • Як у бога за пазухай (размоўнае) — без асаблівага клопату, пры поўным забеспячэнні.

|| памяншальная форма: бажок.

|| прыметнік: божы і боскі.

  • Кожны божы дзень (штодзённа; размоўнае).
  • Божая кароўка (жучок чырвонай або жоўтай афарбоўкі з чорнымі кропкамі).
  • Боскае стварэнне.

богаадступнік назоўнік | мужчынскі род

Той, это адмовіўся ад рэлігіі, ад веры ў бога.

|| жаночы род: богаадступніца.

|| прыметнік: богаадступніцкі.

богаадступніцтва назоўнік | ніякі род

Адмаўленне ад веры ў бога.