Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

ах, выкл.

1. Перадае спалох, нечаканае здзіўленне, неспадзяваную радасць і іншыя пачуцці; тое, што і вой. [Рыгорка:] — Ах, аладачкі якія вашы смачныя! Як вы іх рабілі? Краўчанка. Ах, як хораша жыць, Як хочацца жыць, Як прагне сэрца зорных начэй. Кірэенка. // Перадае здагадку, думку і пад., што прыйшло нечакана; тое, што і а 4 (у 1 знач.). Ах, прыпомніў: бачыў я калісьці На вайне дзяўчынку ў шынялі. Смагаровіч.

2. Перадае пачуццё гора, шкадавання. [Стасік:] — Ах, каб тут была мама! — Хлопчык азірнуўся назад, але мамы няма. Гарбук. // Перадае пачуццё абурэння, гневу. Ах, каб вас ваўкі з’елі — закрычаў дурань на сабак і кінуўся наўцёкі. Якімовіч.

ахавальны, ‑ая, ‑ае.

Які служыць для аховы каго‑, чаго‑н. Ахавальны тарыф.

ахавальнік, ‑а, м.

Той, хто ахоўвае што‑н. ад нядобразычлівых замахаў каго‑н., робіць недатыкальным што‑н.

ахавальніца, ‑ы, ж.

Жан. да ахавальнік.

ахаваны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ахаваць.

ахаваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Зак. да ахоўваць.

ахайванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ахайваць.

ахайвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да ахаяцца.

2. Зал. да ахайваць.

ахайваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да ахаяць.

ахайнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць ахайнага; чысціня, акуратнасць. Зімчука здзівіла ахайнасць і незвычайная кволасць дзяўчынкі. Карпаў. [Люба:] — Прыгажосць і ахайнасць гэта адно, а франтаўство — другое. Чорны.