ро́зум, -му
1. ум, ра́зум;
2. рассу́док;
◊ здаро́вы р. — здра́вый смысл (рассу́док);
ад вялі́кага ~му —
не пры сваі́м ~ме — не в своём уме́;
бра́цца за р. — бра́ться за ум;
стра́ціць р. — лиши́ться ума́;
наве́сці (наста́віць) на р. — наста́вить на ум;
з ~мам — с умо́м;
набра́цца ~му — набра́ться ума́;
не з яго́ (тваі́м і г.д.) ~мам — не с его́ (твои́м и т.д.) умо́м;
не ў по́ўным ~ме — не в по́лном рассу́дке (уме́);
р. за р. захо́дзіць — ум за ра́зум захо́дит;
~му не дабра́ць — ума́ не приложи́ть;
~му недасту́пна — уму́ непостижи́мо;
адня́ць р. — отня́ть ум;
на мой дурны́ р. — по моему́ сла́бому разуме́нию;
быць у по́ўным ~ме — быть в по́лном рассу́дке;
дзіця́чы р. — де́тский ум;
цвяро́зы р. — здра́вый ум;
мо́цны за́днім ~мам — за́дним умо́м кре́пок;
вы́жыць з ~му — вы́жить из ума́;
з ~му зве́сці — с ума́ свести́;
жыць сваі́м ~мам — жить свои́м умо́м;
жыць чужы́м ~мам — жить чужи́м умо́м;
бог ~му не даў — бог ума́ лиши́л;
асве́чаны р. — просвещённый ум;
дайсці́ сваі́м ~мам — дойти́ свои́м умо́м;
го́ра ад ~му — го́ре от ума́;
схапі́цца за ро́зум — схвати́ться за ум;
дабра́ць ~му — взять в толк;
крану́цца з ~му — спя́тить с ума́;
прыйсці́ да ~му — взя́ться за ум, призаду́маться;
што галава́, то р. —
людзе́й слу́хай, а свой р. май —
каб не твой р. ды не на́ша хі́трасць, прапа́лі б усе́ на све́це —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)