Verbum

стара́ннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць стараннага; дбайнасць, руплівасць. Я абавязаны пані Бажэне ўдвая: і за яе вялікую стараннасць паўней пазнаёміць нас з Прагай, і за тое, што калі б не яна, у мяне не адбылася б адна хвалюючая сустрэча. Краўчанка. Комлік першы ўбачыў .. [Дзіміну] і тут жа са стараннасцю ўзяўся за работу. Карпаў.

стасава́ць ​¹, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Тасуючы, перамяшаць усе карты ў калодзе.

стасава́ць ​², ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак.

Разм. Тое, што і стасавацца ​². Голас не стасаваў усёй гэтай важнай каржакаватай постаці. Лынькоў. Да лесу неяк не стасавала гэтае гучнае слова — экскурсія. Шахавец. Каўнярок, аднак, добра стасуе да халата. Савіцкі.

стырно́, ‑а, н.

1. Руль. Камбайн папыхвае дымком, Здаецца — люльку курыць. Сядзіць Аўдуля за стырном, Пад сонцам вочы жмурыць. Калачынскі.

2. перан.; чаго або якое. Кніжн. Тое, пры дапамозе чаго кіруюць чым‑н. Наша партыя .. разбіла і скінула ўладу капітала ў Расіі і ўзяла дзяржаўнае стырно ў свае рукі. Колас.

сурага́т, ‑у, М ‑гаце, м.

Замяняльнік натуральнага прадмета, прадукту, які мае толькі некаторыя яго ўласцівасці. Сурагат слановай косці. Сурагат цукру — сахарын. // перан. Тое, што замяняе сабою што‑н. Мастацкая літаратура толькі тады будзе дзейснай і сапраўднай зброяй у руках партыі, калі яна будзе сапраўды мастацкай, а не сурагатам мастацтва. Чорны.

[Ад лац. surrogatus — пастаўлены замест іншага.]

сфармулява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., што.

Коратка і дакладна выказаць, перадаць на словах (якую‑н. думку, прапанову, вывад), коратка выказаць асноўныя палажэнні чаго‑н. Сфармуляваць праграму дзеянняў. □ А цяпер, таварышы, я хачу сфармуляваць дадатак да пастановы камітэта, — падскочыў Галамыза. Сабаленка. Тоня двума словамі сфармуляваў тое, што .. [Насця] апошні час адчувала. Чорны.

трансфарма́тар ​¹, ‑а, м.

1. Спец. Апарат для павышэння або паніжэння напружання электрычнага току.

2. Кніжн. Тое, што пераўтварае, відазмяняе ўласцівасці чаго‑н.

[Ад лац. transformare — ператвараць.]

трансфарма́тар ​², ‑а, м.

1. Акцёр, які іграе некалькі роляў папераменна, хутка мяняючы грым, касцюм і пад.

2. Фокуснік, які стварае аптычныя ілюзіі ператварэння адных прадметаў у другія.

упо́тайку, прысл.

Разм. Тое, што і употай. На вечары засталася толькі моладзь. Сярод яе была нават адна сама па сабе прывабная дзяўчына Вера Іжыцкая, з заняпалага дваранскага роду. Лабановіч употайку наглядаў за ёю. Колас. Аўстра замілавана глядзела на .. [Каспара]. «Не, не можа быць, каб такі хаваў нешта ўпотайку ад мяне». Броўка.

успамяну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.; каго-што, пра каго-што і з дадан. сказам.

Разм. Тое, што і успомніць. Ужо шмат чаго ўспамянулі і перагаварылі мы, калі ў пакой увайшоў чалавек у форме афіцэра Чэхаславацкай арміі. Мележ. Люба ўспамянула, што ёй час дахаты, — казалі ж, каб не бавілася. Мурашка.

фармазо́н, ‑а, м.

Разм. уст. Тое, што і франкмасон. Фармазоны здаліся.. [Загорскаму] аж да немагчымасці нуднымі, — сядзяць сабе.., як шчуры, са сваімі цыркулямі ды малаткамі, адцягнулі сцены чорным аксамітам, адабралі ад свету яго фарбы. Караткевіч. // перан. Вальнадумец. // Ужываецца як лаянкавае слова. [Войцік:] — Яму давяраюць. Дзіўна толькі, як не раскусілі гэтага фармазона? Машара.

цясля́рны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і цяслярскі. Арцём, адпачыўшы, бярэцца за работу. Аполак у яго ўжо гатовы. Плоскім цяслярным алоўкам ён размячае яго на кавалкі. Ракітны. Потым жа, калі завялі пчол у калгасе, Тодар стаў пчалаводам, а Грысь хоць заўжды і дапамагаў яму ва ўсім, больш займаўся цяслярнай справай. Кулакоўскі.