Verbum

мільга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. З’яўляцца, паказвацца на кароткі час і знікаць.

Між дрэў мільгала постаць.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Хутка праносіцца адзін за адным.

Мільгалі тэлеграфныя слупы.

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Тое, што і мігаць (у 3 і 4 знач.).

Мільгаюць агеньчыкі.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Праносіцца ў свядомасці.

Ужо нераз мільгала думка стаць ляснічым.

|| аднакр. мільгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. мільга́нне, -я, н.

ры́са, -ы, мн. -ы, рыс, ж.

1. Вузкая паласа, лінія.

Правесці рысу.

Падвесці рысу пад чым-н. (таксама перан.: падвесці вынік, скончыць з якой-н. справай).

2. Лінія (існуючая ці ўяўная), якая раздзяляе што-н., рубеж.

Р. пад’ёму вады.

3. Уласцівасць, адметная адзнака, якасць.

Рысы характару.

Рысы новага чалавека.

4. мн. Тое, што і рысы твару.

Дарагія рысы.

◊

Рысы твару — абрысы, аблічча твару.

Прыгожыя рысы твару.

У агульных рысах — без падрабязнасцей.

|| памянш. ры́ска, -і, ДМ -ры́сцы, мн. -і, -сак, ж.

сад, -а і -у, М -дзе, мн. сады́, -о́ў, м.

1. -у. Участак зямлі, засаджаны дрэвамі, кустамі, кветкамі.

Пасадзіць с.

2. -а. Тое, што і дзіцячы сад.

Забраць з сада дзяцей.

○

Батанічны сад — сад, у якім з навуковай мэтай вырошчваюць розныя расліны.

Дзіцячы сад — выхаваўчая ўстанова для дзяцей дашкольнага ўзросту.

Зімні сад — спецыяльнае цёплае, зашклёнае памяшканне для вырошчвання кветак, раслін; аранжарэя.

|| памянш. садо́к, -дка́, мн. -дкі́, -дко́ў, м. і са́дзік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. садо́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).

све́дчыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.

1. аб чым, пра што і з дадан. Пацвярджаць правільнасць, сапраўднасць чаго-н. у якасці відавочніка, сведкі, дасведчанай асобы.

С. аб забойстве.

2. аб чым і пра што. Быць сведчаннем чаго-н.

Парадак на пісьмовым стале сведчыць пра тое, што вучань акуратны.

3. каму, па чым. Даць паказанні на судзе.

С. па справе крадзяжу.

4. што. Афіцыйна пацвярджаць правільнасць чаго-н.

С. подпіс дырэктара.

|| зак. засве́дчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны (да 1 і 4 знач.).

аддзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены; зак.

1. што. Вылучыць з агульнай адзінай масы што-н. або адасобіць тое, што знаходзіцца ў злучэнні з ім.

А. бялок ад жаўтка.

А. старыя кнігі ад новых.

А. тлушч ад малака.

2. Адасобіць, раз’яднаць, адмежаваць.

А. царкву ад дзяржавы.

3. Вылучыць, распазнаць.

А. істотнае ад выпадковага.

4. каго-што. Выдзеліць каму-н. частку, долю з агульнай гаспадаркі, адасобіць, даць магчымасць весці самастойную гаспадарку.

А. сыноў.

|| незак. аддзяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аддзяле́нне, -я, н.

адзе́ць, адзе́ну, адзе́неш, адзе́не; адзе́нь; адзе́ты; зак., каго-што

1. Надзець на каго-н. вопратку, апрануць.

А. дзіця.

Зіма адзела поле снегам (перан.).

2. Апрануць кім-н.

А.

Дзедам Марозам.

3. Забяспечыць каго-н. адзеннем.

Бацькі дзяцей адзелі і абулі.

4. Тое, што і надзець; нацягнуць.

Ледзь адзеў пальчаткі.

5. перан. Пакрыць; ахінуць.

Дубы зялёны плашч адзелі.

|| незак. адзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| звар. адзе́цца, адзе́нуся, адзе́нешся, адзе́нецца; адзе́нься; незак. адзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. адзява́нне, -я, н. (паводле 1 і 4 знач.).

разве́сці³, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі́; -ве́дзены; зак.

1. каго-што. Даць распладзіцца каму-н., разрасціся чаму-н.

Р. трусоў.

Р. парк.

2. У спалучэнні з абстрактным назоўнікам азначае: пачаць рабіць тое, аб чым гаворыцца ў назоўніку (разм.).

Р. доўгую, пустую гутарку.

Р. актыўную дзейнасць.

3. што. Распаліць, раскласці (агонь, вогнішча).

|| незак. разво́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. развядзе́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.) і разво́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.).

Пакінуць рубель на р.

сустрэ́ць, -рэ́ну, -рэ́неш, -рэ́не; -рэ́нь; -рэ́ты; зак.

1. каго-што. Тое, што і спаткаць.

2. каго-што. Прыняць пэўным чынам, выказаць свае адносіны да каго-, чаго-н., прывітаць каго-н.

Ветліва с. гасцей.

С. дакладчыка воплескамі.

3. што. Адчуць, атрымаць; надарыцца каму-н.

С. падтрымку.

Шчасце сустрэла на самым пачатку жыцця.

4. Сутыкнуцца з кім-, чым-н. у жыцці, у працы.

С. добрага чалавека.

5. Дачакацца пачатку, надыходу, з’яўлення чаго-н.

Змагаліся, каб хутчэй с. радасную перамогу.

|| незак. сустрака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

таргава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; незак.

1. каго-што. Збіраючыся купіць што-н., прыцэньвацца, дамаўляцца аб цане.

Т. бульбу.

2. Тое, што і гандляваць (разм.).

3. перан., кім-чым. Рабіць прадметам гандлю (пра людзей, іх пачуцці і пад.).

Т. сумленнем.

|| зак. старгава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны (да 1 знач.), патаргава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны (да 1 знач.; разм.) і прытаргава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны (да 1 знач.; разм.).

|| наз. торг, -у, м. (да 1 і 2 знач.; разм.).

чарні́ць, чарню́, чэ́рніш, чэ́рніць; чэ́рнены; незак.

1. што. Рабіць чорным, фарбаваць у чорны колер.

Ч. бровы.

2. перан., каго-што. Няславіць, ганьбаваць каго-, што-н.

Не трэба ч. людзей.

3. што.

Тое, што і вараніць.

|| зак. счарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 і 2 знач.), зачарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 знач.), начарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 1 знач.) і ачарні́ць, -чарню́, -чэ́рніш, -чэ́рніць; -чэ́рнены (да 2 знач.).

|| наз. чарне́нне, -я, н. (да 1 і 3 знач.).