put on
а) надзе́ць (капялю́ш), апрану́ць (пальто́ і пад.); абу́ць (чаравікі́, бо́ты)
б) She put on an air of innocence — Яна́ прыкі́нулася няві́ннай
в) The driver put on speed — Шафёр пабо́льшыў ху́ткасьць
г) to put on the clock — падагна́ць гадзі́ньнік
д) to put on a play — паста́віць п’е́су
е) Sl. стро́іць жа́рты
Are you putting me on? — Ты што — жарту́еш?
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
sap
I [sæp]
n.
1) сок -у m. (у расьлі́нах)
2) Sl. ду́рань -ня m., дуры́ла -ы m. & f.
II [sæp]
1.
v.t. (-pp-)
1) рабі́ць падко́п, разбура́ць падму́рак
2) аслабля́ць, зьнясі́льваць, мардава́ць
The extreme heat sapped our strength — Празьме́рная гарачыня́ зьнясі́ліла нас
3) Milit. капа́ць, падво́дзіць са́пу, траншэ́ю, падко́п
4) капа́ць тунэ́ль
2.
n.
са́па f., падво́джаньне са́пы пад пазы́цыю во́рага
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
brać
незак.
1. браць;
brać kredyt z banku — браць крэдыт у банку;
brać zakładników — браць заложнікаў;
krawiec brał miarkę — кравец здымаў мерку;
2. браць; прымаць;
brać udział — удзельнічаць; браць удзел;
brać prysznic — прымаць душ;
brać ślub — вянчацца; браць шлюб;
mróz bierze — бярэцца (мацнее) мароз;
brać co do siebie — браць на свой рахунак;
brać co pod uwagę — браць што пад увагу; улічваць што;
nie bierz tego tak na serio — не ўспрымай гэта так сур’ёзна;
brać nogi za pas — браць ногі ў рукі; браць лахі пад пахі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
па́лка ж Stock m -(e)s, Stöcke, Stab m -(e)s, Stäbe; Stiel m -(e)s, -e (у рыдлёўкі і г. д.);
◊ па́лка з двума́ канца́мі das ist ein zwéischneidiges Schwert;
устаўля́ць [ста́віць] па́лкі ў калёсы ≅ j-m Knüppel zwíschen die Béine wérfen*, j-m Híndernisse [Stéine] in den Weg légen;
з-пад па́лкі erzwúngen; únter der Fúchtel (разм)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ты́цкаць, ты́цнуць (hinéin)stécken vt; stóßen* vt; wéisen* vi, zéigen vt (паказваць);
ты́цкаць па́льцам [па́льцамі] на каго-н [што-н] mit dem Fínger auf j-n, [etw.] déuten [wéisen*];
◊ ты́цкаць но́сам (каго-н у што-н j-n in A) mit der Náse stóßen*;
ты́цкаць у во́чы [пад нос каму-н] etw. j-m únter die Náse réiben*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
разно́с м
1. (пакункаў і г. д) Áustragen n -s; Zústellen n -s (дастаўка);
2. (разлікаў па кнігах, графах і г. д) Éintragen n -s;
3. разм (вымова) strénge Zuréchtweisung; Verwéis m -es, -e, Rüffel m -s, -; тэх:
разно́с рухавіка́ Überdréhen des Mótors;
4. спод для разносу страў -- у сталоўцы і пад.) Tablétt n -(e)s, -e
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
распі́ска ж Quíttung f -, -en; Beschéinigung f -, -en; Bestätigung f -, -en, Belég m -(e)s, -e;
камерц пазыко́ваяраспі́ска Schúldschein m, Schúldverschreibung f;
распі́ска ў атрыма́нні Empfángsbestätigung f -, -en, Empfángsbescheinigung f;
узя́ць распі́ску sich (D) éine Quíttung gében lássen*;
даць распі́ску Quíttung áusstellen; quittíeren vt, beschéinigen vt, schríftlich bestätigen;
прыма́ць тава́р пад распі́ску éine Wáre gégen Quíttung ábnehmen* [ánnehmen*]
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Вято́к, веточок ’маладзік’ (Нас.; Чач.). Польск. wietek, wiotek, чэш. валаш. vetek ’першая або апошняя квадра месяца’, якія з прасл. vetъxъ ’стары’; больш падрабязна гл. пад ветах. Што датычыцца бел. вяток, то яно, зыходзячы з даных геаграфіі (гродз., вілен., Нас.), семантыкі і фанетыкі, запазычана з польскай мовы. Праблематычным застаецца час, калі адбылося запазычанне. Магчыма, гэта даволі новае слова перыяду моцнага польскага ўплыву, а магчыма, і вельмі старое кантактнае запазычанне, калі польск. wietek, wiotek займала больш шырокую тэрыторыю (зараз толькі на поўдні, гл. Купішэўскі, Słownictwo, карта 3 і ст. 47–48). У такім разе семантычныя змены тыпу ’стары месяц’ — ’маладзік’ і да т. п. адбываліся таксама рана. Параўн. яшчэ бел. паўн.-зах. вётак ’назва старога месяца’ (Маш., Atlas, 2, карта 1). Верагодна таксама дапускаць незалежнае ўзнікненне бел. слова як утворанага з памяншальнай суфіксацыяй ‑ок і пад. (параўн. вятлюк) або фанетычным шляхам; параўн. жанік < жаніх.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вяча́й ’дзірка ў верхнім камені жорнаў, куды засыпаюць збожжа’ (Інстр. III, Шатал., З нар. сл.), вечэя́ (Тарн.), вечай (Сцяшк. МГ). Рус. вечея (СРНГ, пск.; дзве іншых фіксацыі без лакалізацыі). Слова вядома на вузкай тэрыторыі (захад рускай і беларускай моўных зон). Рус. вечея < ячея яшчэ ў Даля. Беларускія формы адпаведна ячай (Сцяшк., МГ, Мат. АС), ячэя (Тарн.). В не прыназоўнік vъ, як дапускаў Бернекер, а пратэза; параўн. дублеты: ветроўка/ятроўка (КСТ), вехо/эхо (КСТ), вікона/ікона (Янк. I), ветаж < этаж (Жд., 2). Незразумела нечея (Сцяшк. МГ), відавочна, выпадковая форма н + j. Прымаючы пад увагу бічай ’круглая дзірка ў верхнім камені ручных жорнаў’ (Касп.), не выключана ўзаемадзеянне з бічайка (гл.). Да гэтага параўн. у Даля обечайка ’ячэя, ячэйка, вочка невада’; параўн. яшчэ ячэя/вечэя/очэя (Тарн.), дзе апошняя форма паказвае на збліжэнне з око ’вока’. Гл. дадаткова літаратуру пад вечай і ячай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Казю́лькі 1 ’козлы для пілавання дроў’ (Бяльк.). Рус. пск., асташ., цвяр. козюльки ’тс’; гэта ж структура з тыповым для семемы ’козлы’ развіццём значэнняў сустракаецца і ў іншых рус. гаворках. Лінгвагеаграфічна — утварэнне ў гаворках усходу Беларусі і роднасных ім рус.; усх.-слав. статуса, відаць, няма. Утворана суфіксальным спосабам ад каза 1 (хоць гэта не адзіны варыянт тлумачэння, параўн. інш. роднасныя назвы), матывацыя зразумелая — наяўнасць зааморфнай прыкметы.
Казю́лькі 2 ’падстаўкі з бервяна з ножкамі пад пасцельны насціл’ (Касп.). У рус. гаворках Літвы казюльки ’тс’ статус няясны. Паколькі ножкі ў падстаўцы збіваюцца крыж-накрыж, можна думаць, што тут рэалізацыя тэрміна козлы, параўн. папярэдняе слова. Менш верагодна думаць, што назва датычыцца бервяна і тут назіраецца субстытуцыя тэрмінаў са значэннямі ’перакладзіна’, ’падстаўка’, як гэта ў выпадках тыпу каза (гл.). Да разглядаемага слова адносіцца, відаць, і адзначанае ДАБМ казю́лькі ’падстаўкі пад стог’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)