Ро́йма ’беспарадак’ (Жд. 3). Да рой 1 (гл.). Утворана ад дзеяслова раі́цца (гл.) пры дапамозе суф. ‑ма, як кры́чма, сі́дзьма і інш., які ўяўляе сабой канчатак Тв. скл. парнага ліку (Карскі 2-3, 67).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ро́сля ’рост як працэс’ (карэліц., Марц.; Янк. 3.; лун., Шатал.; ганц., ст.-дар., ігн., Сл. ПЗБ). Другаснае ўтварэнне (Слаўскі, SP, 1, 106). Утворана ад дзеепрыметніка *orsl‑ъ ’які вырас, рослы’ і суф. *‑ja > *roslʼa.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ручэ́йнік ’маленькі чарвячок, які будуе вакол сябе домік-трубачку’ (Сл. рэг. лекс.). Звычайна адносяць да ручай, ручэй (гл.). Аднак не выключана сувязь з ручэйка, ручайка (гл.), паколькі можа асацыявацца з навітай на верацяно ніткай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стра́ўнік ‘орган стрававання чалавека і жывёл’ (ТСБМ, Інстр. 1). Наватвор ад стра́ўны ‘стрававальны’ (Ласт.) у выніку семантычнай кандэнсацыі з *страўны жалудак, гл. жалу́дак (Гарэц.), параўн. польск. strawny żołądek ‘які лёгка страўляе ежу’ (Варш. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Транзі́стар ’паўправадніковы прыбор’, ’партатыўны радыёпрыёмнік’ (ТСБМ). Праз рускую мову запазычана з англ. transistor, складанаскарочанага слова, утворанага з частак слоў: tran(sfer) ’пераносіць’ і (re)sistor ’які аказвае супраціўленне’ (Голуб-Ліер, 487; ЕСУМ, 5, 619).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
берагавы́, ‑ая, ‑ое.
Які мае адносіны да берага (у 1, 2 знач.). Берагавая лінія. □ Вада бесперапынна білася ў берагавы схіл. Чорны. // Які знаходзіцца на беразе, каля берага. Берагавы лёд. Берагавая дарога. Берагавы лес. // Які мае сувязь з берагам. Берагавая ахова.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
...класны, ‑ая, ‑ае.
Другая састаўная частка складаных слоў, што далучаецца да лічэбніка і абазначае: а) які мае столькі класаў, колькі паказана ў першай частцы, напрыклад: васьмікласны, чатырохкласны; б) які мае такі клас, разрад, які паказаны ў першай частцы, напрыклад: першакласны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кулі́сны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да кулісы (у 1 знач.). Кулісныя дзверы.
2. Які дзейнічае пры дапамозе кулісы (у 2 знач.). Кулісны механізм.
3. Які мае адносіны да кулісы (у 3 знач.). Кулісныя пасевы. // Прызначаны для куліс. Кулісныя расліны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адмо́клы, ‑ая, ‑ае.
1. Які зрабіўся мяккім ад вільгаці, адсырэў, намок.
2. Які загінуў ад лішку вільгаці (пра расліны). [Жанчына], сагнуўшыся ледзь не да самай зямлі, нешта перакопвала жалезняком — як пасля даведаліся, адмоклы лён. Сачанка.
3. Які сапсаваўся, расклеіўся ад вільгаці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разду́млівы, ‑ая, ‑ае.
1. Які часта аддаецца роздуму; разважлівы. Дзед станавіўся такі раздумлівы і паважны, што і хадзіў, і дзейнічаў з такой годнасцю... Мележ.
2. Які робіцца з роздумам, спакойна, павольна. Раздумлівая гаворка. // Які наводзіць па роздум, пранікнуты ім. Раздумлівая песня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)