цвёрды, -ая, -ае.
1. Які складаецца са шчыльна прылеглых частак, не мяккі, стабільны па форме пры нармальных умовах, у адрозненне ад вадкага і газападобнага.
Цвёрдае паліва.
Цвёрдае рэчыва.
2. Які з цяжкасцю паддаецца сцісканню, згінанню, рэзанню і пад.
Цвёрдая драўніна.
Цвёрдая зямля.
3. перан. Стойкі ў сваіх перакананнях, непахісны.
Ц. намер.
Цвёрдае рашэнне.
4. Устойлівы, трывалы, стабільны.
Цвёрдыя цэны.
Цвёрдая зарплата.
5. Добра засвоены, трывалы, грунтоўны.
Цвёрдае веданне прадмета.
○ Цвёрды знак — назва літары «ь» у рускай азбуцы.
Цвёрдыя зычныя — зычныя гукі, якія вымаўляюцца без набліжэння сярэдняй часткі языка да цвёрдага паднябення.
|| наз. цвёрдасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ціск, -у, м.
1. гл. ціснуць.
2. Сіла, што дзейнічае на якую-н. паверхню ў разліку на адзінку плошчы паверхні (спец.).
Ц. паветра.
Ц. пары на сценкі катла.
3. Тое, што і крывяны ціск (разм.).
Праверыць ц.
4. Пра павышаны крывяны ціск у каго-н. (разм.).
Ад ціску баліць галава.
5. перан. Уздзеянне на каго-, што-н., насілле над чыёй-н. воляй, перакананнямі; прымус.
Эканамічны ц.
○ Атмасферны ціск — напор атмасферы на ўсе размешчаныя ў ёй прадметы і на зямную паверхню.
Крывяны ціск — сіла, што дзейнічае на сценкі крывяносных сасудаў чалавека і жывёл пад уплывам кровазвароту.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ча́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Пэўная доля чаго-н. цэлага.
Разрэзаць пірог на дзве часткі.
Ч. вучняў займалася ў другую змену.
2. Прадмет як састаўны элемент якога-н. цэлага арганізма, механізма.
Запасныя часткі машын.
Часткі цела.
3. Кампазіцыйны адрэзак, раздзел літаратурнага, музычнага і пад. твора.
Аповесць у дзвюх частках.
Ч. сюіты.
4. Аддзел якой-н. установы, асобная галіна кіравання.
Загадчык навучальнай часткі.
○
Часткі свету — асобныя мацерыкі або вялікія ўчасткі іх тэрыторыі разам з бліжэйшымі да іх астравамі (пра Еўропу, Азію, Афрыку, Аўстралію, Амерыку, Антарктыду).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
што², злуч.
1. Далучае даданы сказ да галоўнага.
Крыўдна, што я гэтага не змог зрабіць.
Такі шум, што можна аглухнуць.
Назбіралі так мала ягад, што і варэнне не зварыш.
2. Як, чым, нібы.
Спіць што мёртвы.
3. з часціцай «ні» або без яе. Указвае, што сказанае ў галоўным сказе адносіцца да кожнага моманту, месца, да кожнай з’явы і пад., названых у даданым.
Што край, то абычай (прыказка).
4. 3 паўторам — указвае на раўнапраўе, аднолькавасць, роўнасць у адносінах да чаго-н.
Што ён паедзе, што я — адно і тое ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
эта́п, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Асобны момант, стадыя якога-н. працэсу.
Новы э. развіцця.
Новы э. будаўніцтва горада.
2. Пункт на шляху руху войск, дзе ваеннаслужачыя забяспечваюцца харчамі, фуражом, начлегам.
3. Пункт для начлегу на шляху партый арыштантаў, а таксама маршрут іх руху да месца ссылкі і сама група, партыя арыштантаў.
4. Асобная частка шляху, а таксама (спец.) пэўны адрэзак дыстанцыі ў спартыўных спаборніцтвах.
Этапы велагонкі.
◊
Па этапе або этапам — пад канвоем (пра спосаб перасылкі арыштантаў).
Пройдзены этап — пра тое, што зроблена, засталося ў мінулым.
|| прым. эта́пны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
below
[bɪˈloʊ]
1.
adv.
1) (дзе) надо́ле; уні́зе
2) (куды́) дало́ў; уні́з
3) на зямлі́, до́ле
4) ніжэ́й; дале́й
See the note below — Глядзі́ заўва́гу ўні́зе
5) у ніжэ́йшым ра́нгу, у ніжэ́йшай кля́се
6) у пе́кле
2.
prep.
ніжэ́й, ні́жай, пад
below the third floor — ніжэ́й трэ́цяга паве́рху
below zero — ніжэ́й нуля́
below (the) average — ніжэ́й сярэ́дняга
below contempt — ніжэ́й уся́кай пага́рды
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
beyond
[biˈɑ:nd]
1.
prep.
1) за, па-за, з-за
beyond the sea — за мо́рам
2) пазьне́й, як; пасьля́
beyond the time set — пазьне́й вы́значанага ча́су
3) вышэ́й за
it is beyond my power — Гэ́та мне не пад сі́лу
2.
adv.
дале́й; далёка, во́ддаль
Beyond were the hills — Дале́й былі́ ўзго́ркі
3.
n.
the beyond or the great beyond — замагі́льнае жыцьцё, тагасьве́тнае жыцьцё
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
glass
[glæs]
1.
n.
1) шкло n.
2) шкля́нка, ча́рка f.
3) лю́стра n.
4) шкляны́я рэ́чы або́ по́суд
5) шы́ба, шы́біна f.
2.
v.t.
1) шкліць (во́кны); трыма́ць што пад шклом або́ ў цяплі́цы
2) адбіва́ць (як у лю́стры)
3) наво́дзіць люстра́ны гля́нец, глянцава́ць
3.
adj.
1) шкляны́ (по́суд)
2) зашклёны
a glass door — зашклёныя дзьве́ры
glasses — акуля́ры pl. only.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
mock
[mɑ:k]
1.
v.t.
1) насьміха́цца, рабі́ць жа́рты з каго́
2) перадра́жніваць
3) падрабля́цца пад каго́, імітава́ць
4) кпіць, зьдзе́квацца з каго́
5) не зварача́ць ува́гі на каго́-што
6) ашу́кваць; падво́дзіць
2.
adj.
несапра́ўдны, удава́ны, імітава́ны
a mock battle — удава́ная бі́тва
3.
n.
1) насьміха́ньне n., кпі́ны pl.
2) паглу́мішча n., по́сьмех -у m., прадме́т насьме́шак
to make mock of — рабі́ць кпі́ны
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
patch
[pætʃ]
1.
n.
1) ла́та, ла́тка f., ла́пік -а m. (на адзе́ньні, абу́тку)
2) пля́стыр (на ра́нцы), павя́зка f.
eye patch — павя́зка на во́ка
3) му́шка f. (на жано́чым тва́ры)
4) пля́ма f.
5) ла́пік зямлі́
a garden patch — зямля́ пад гаро́д
2.
v.
1) ла́таць (падра́нае)
2) to patch up —
а) зала́дзіць сва́рку
б) зала́таць, зрабі́ць на ху́ткую руку́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)