Verbum

вяза́цца, вяжу́ся, вя́жашся, вя́жацца; вяжы́ся; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з чым. Знаходзіцца ў адпаведнасці з чым-н.; узгадняцца.

Версія не вяжацца з фактамі.

2. да каго. Прыставаць, чапляцца.

Не вяжыся да чалавека.

◊

Не вяжацца гаворка (разм.) — не атрымліваецца.

лёс¹, -у, м.

1. Ход жыццёвых падзей, якія складваюцца незалежна ад волі чалавека; збег акалічнасцей.

Л. паслаў шчасце.

2. Доля.

Шчаслівы л.

Жаночы л.

3. Развіццё чаго-н.; далейшае існаванне, будучыня.

Л. чалавецтва.

◊

На волю лёсу (кніжн.) — без падтрымкі, без дапамогі звонку.

любо́ў, -бві і -бо́ві, ж.

1. Пачуццё сардэчнай прыхільнасці, адданасці каму-, чаму-н.

Л. да радзімы.

Мацярынская л.

2. Схільнасць, цяга да чаго-н.

Л. да музыкі.

3. Тое, што і каханне, а таксама пра чалавека, які выклікае гэта пачуццё.

Мая л.

марфало́гія, -і, ж. (спец.).

1. Навука аб форме і будове арганізмаў.

М. чалавека.

М. жывёл.

М. раслін.

М. глебы.

2. Раздзел граматыкі, які вывучае часціны мовы, іх катэгорыі і формы слоў.

Спецыяліст па марфалогіі.

Апісанне марфалогіі беларускай мовы.

|| прым. марфалагі́чны, -ая, -ае.

кало́да¹, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ло́д, ж.

1. Кароткае тоўстае бервяно.

2. Вулей, зроблены з камля дуплістага дрэва.

Чатыры калоды пчол.

3. перан. Пра непаваротлівага, нязграбнага чалавека (разм., пагард.).

◊

Цераз пень калоду (разм., неадабр.) — дрэнна, абы-як (рабіць што-н.).

азары́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ры́цца; зак., чым (высок.).

Ярка асвяціцца.

Лес азарыўся яркім сонцам.

2. перан. Ажывіцца, павесялець.

Твар чалавека азарыўся ўсмешкай.

3. перан. Нечакана праясніцца ад думкі, здагадкі (пра свядомасць, розум).

|| незак. азара́цца, -а́ецца.

|| наз. азарэ́нне, -я, н.

сентыменталі́зм, -у, м.

1. Кірунак у літаратуры і мастацтве 18 — пачатку 19 ст., які характарызуецца асаблівай увагай да духоўнага жыцця чалавека, пачуццёвасцю і ідэалізаваным паказам людзей, жыццёвых сітуацый, прыроды.

2. Сентыментальныя (у 2 знач.) адносіны да чаго-н. (кніжн.).

|| прым. сентыменталі́сцкі, -ая, -ае.

іко́л, ікла́, мн. іклы́ і (з ліч. 2, 3, 4) іклы́, ікло́ў, м.

1. Зуб, які знаходзіцца непасрэдна за разцамі ў чалавека і млекакормячых.

2. Зуб вялікіх памераў, які выступае з рота ў некаторых жывёлін і служыць для нападу і абароны.

І. слана.

прыме́ціць і прыкме́ціць, -е́чу, -е́ціш, -е́ціць; -е́чаны; зак., каго-што і са злуч. «што».

Заўважыць, звярнуць увагу на каго-, што-н.

Гэту птушку цяжка п. сярод пасохлай травы.

Я гэтага чалавека даўно прымеціў.

|| незак. прымяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і прыкмяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

славу́ты, -ая, -ае.

1. Пра якога ўсе ведаюць; агульнавядомы, праслаўлены.

С. раман.

Славутая опера.

2. Які набыў славу або годны яе; слаўны.

С. год перамогі ў вайне.

3. Пра чалавека, які стаў знакамітым, карыстаецца вялікай папулярнасцю.

С. вучоны.

|| наз. славу́тасць, -і, ж.