Verbum

прамарынава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак.

1. што і без дап. Марынаваць некаторы час.

2. перан.; каго-што. Разм. Знарок затрымаць рашэнне, выкананне чаго‑н. // Пратрымаць каго‑н. дзе‑н., у якім‑н. стане на працягу якога‑н. часу. [Сухаў:] — Тут бы Аўдзеева за гэта патрэсці... І за тое, што зацягнуў работы, не паслухаўся, і за тое, што прамарынаваў нас. Чыгрынаў.

прэлю́дыя, ‑і, ж.

1. Уступ да музычнага твора. // перан. Тое, што гаворыцца, робіцца перад чым‑н. галоўным у якасці ўступу. У машыне Бурмакоў распытваў Паўла пра апошнія работы, пра Мінск, дзе акадэміку ніяк не выпадала пабываць. Павел адказваў, разумеючы, што гэта толькі прэлюдыя. Шыцік.

2. Самастойная музычная п’еса, галоўным чынам для фартэпіяна, якая не мае пэўнай формы.

[Ад лац. praelundere — іграць папярэдне.]

распара́дак, ‑дку, м.

Устаноўлены парадак якіх-небудзь спраў, заняткаў і пад. дзе‑н. або на працягу якога‑н. перыяду. — Які распарадак дня сёння? — пытаецца Іларыён Кузьміч. Даніленка. Інтэрнат перайшоў на летні лагерны распарадак. Радкевіч. Праўда, былі нарады, педсаветы, але гэта мала чым парушала той распарадак, да якога Ніна прывыкла з першых дзён работы ў школе. Сіўцоў.

распрану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

1. Зняць з сябе верхняе адзенне. Бацька распрануўся, зняў гімнасцёрку, пагаліў бараду. Мележ. Усе распрануліся, чаго не бывала раней на вячорках, і селі за стол для зусім небывалай работы. Брыль.

2. перан. Зняць, скінуць з сябе покрыва (лісце, траву). Кусты арэшніку нібы наўмысля .. распрануліся і стаялі голыя, загарэлыя за лета. Ермаловіч.

сартава́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сарціроўкі (у 1 знач.). Сартавальныя работы. // Прызначаны для яе. Сартавальнае сіта.

2. у знач. наз. сартава́льная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе адбываецца сартаванне чаго‑н.

3. у знач. наз. сартава́льная, ‑ай, ж. Тое, што і сартавальная станцыя.

•••

Сартавальная горка гл. горка ​¹ (у 2 знач.).

Сартавальная станцыя гл. станцыя.

спа́рыць ​¹, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., каго-што.

Аб’яднаць у пару для сумеснай работы, дзеянняў. А тут Мохава спарылі з Гузоўскім, нядрэнна будуць працаваць. Шынклер.

спа́рыць ​², ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.

1. Зварыць, утушыць у закрытым посудзе. Спарыць рэпу. □ [Дзед:] — Парсюкам бульбу пасекчы трэба. Марыля спарыла. Караткевіч.

2. Закіпяціць (малако). Спарыць малако.

3. Пашкодзіць хамутом, падсядзёлкам. Спарыць спіну каню.

ствары́цца, створыцца; зак.

1. Утварыцца, узнікнуць. Ну, вядома, і пра чароты, з якіх праз многія стагоддзі стварыўся торф — залёг урадлівымі пластамі на шырокай і, як-ніяк, яшчэ таямнічай палескай нізіне. Пестрак.

2. Арганізавацца, пачаць дзейнічаць (пра якую‑н. грамадскую арганізацыю, установу і пад.). Кожную раніцу маці з цёткай ішлі на поле (толькі што стварыўся калгас, работы хоць адбаўляй). Парахневіч.

та́бельны, ‑ая, ‑ае.

1. Які ўключаны ў табель, устаноўлены табелем. Табельныя дні.

2. Які вядзецца пры дапамозе табеля (у 2 знач.); прызначаны для табеля. Табельны ўлік. // у знач. наз. та́бельная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе вядзецца ўлік яўкі і адыходу з работы. — Магнат, і калі ты ўжо будзеш, пропуск лажыць у табельную? — раптам перабівае нас Анця. Мыслівец.

трыво́жыцца, ‑жуся, ‑жышся, ‑жыцца; незак.

Прыходзіць у стан трывогі, моцнага душэўнага хвалявання, турбавацца, хвалявацца. Трывожыцца Аленка: «Ці здолееш ты, Сцёпачка, да канца работу давесці?» — думае яна. Колас. Набліжалася зіма, і Аляксей Фаміч трывожыўся, каб паспець скончыць палявыя работы. Дуброўскі. Відаць было, як трывожыўся бусел: ён тупаў па краёчку з падветранага боку і прыціскаў галінкі да сцяны. Пальчэўскі.

цю́целька, ‑і, ж.

У выразе: цюцелька ў цюцельку — зусім дакладна, кропля ў кроплю. Судны ходзяць праз дзень і на прыстань прыбываюць якраз к пачатку Люсьчынай работы. «Чаркес» яе дастаўляе цюцелька ў цюцельку. Ракітны. [Грышка:] — А цяпер скажы мне яшчэ, адкуль ты [Кастусь] так пра маю жытку ведаеш?.. У хаце маёй, здаецца, не быў, а ўсё цюцелька ў цюцельку праўда... С. Александровіч.