запа́с, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Тое, што назапашана, сабрана для чаго-н.; тое, што маецца для скарыстання.
Харчовыя запасы.
Запасы паліва.
Непарушны з.
З. ведаў (перан.). У з. або на з. (на выпадак, калі спатрэбіцца). У нас яшчэ ёсць многа часу ў запасе (маецца ў нашым распараджэнні).
2. Загнуты за шво лішак тканіны, які пакідаюць на выпадак, калі спатрэбіцца павялічыць у шырыню або даўжыню якую-н. частку адзення.
Сукенка з запасам.
3. Катэгорыя грамадзян, якія прайшлі вайсковую службу і прызываюцца зноў у войска ў выпадку неабходнасці.
Перавесці ў з.
Прызваць з.
|| прым. запасны́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).
З. выхад.
З. ігрок.
З. полк.
Прызыў запасных (наз.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запа́сіць, -а́шу, -а́сіш, -а́сіць; незак., што.
Прыгатаўляць на будучае, рабіць запас.
З. сена на зіму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запаску́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., што (разм.).
Забрудзіць адкідамі, нечыстотамі.
|| незак. запаску́джваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запа́слівы, -ая, -ае.
Які прадбачліва робіць запас чаго-н.
З. гаспадар.
|| наз. запа́слівасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запа́снік, -а, мн. -і, -аў, м.
Музейнае сховішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запасні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).
Ваеннаабавязаны запасу, а таксама салдат запасной воінскай часці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запа́сці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -падзе́; запа́ў, -па́ла; зак.
1. Заваліцца куды-н., за што-н.
Кавалак мыла запаў за шафу.
2. Удацца ўнутр, стаць запалым.
Вочы запалі.
3. перан. Глыбока замацавацца, захавацца.
Словы запалі ў душу.
Што гэта запала табе ў галаву?
|| незак. запада́ць, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запасці́ся, -су́ся, -се́шся, -се́цца; -сёмся, -сяце́ся, -су́цца; запа́сся, -сла́ся, -ло́ся; -сі́ся; зак.
Назапасіць для сябе чаго-н.
З. харчамі.
З. цярплівасцю (перан.: падрыхтавацца выцерпець што-н.).
|| незак. запаса́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запатрабава́нне, -я, н.
1. Патрабаванне афіцыйнага растлумачэння па якой-н. справе.
Даць з. ва ўстанову.
2. мн. Неабходнасць, патрэбы.
Культурныя запатрабаванні працоўных.
○
Да запатрабавання — пра карэспандэнцыю, якая выдаецца на пошце па патрабаванні адрасата.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
запатрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бава́ны; -бу́й; зак., каго-што (афіц.).
1. Патрабаваць прад’яўлення, прысылкі чаго-н.
З. выпіску з пратакола пасяджэння.
2. Выклікаць куды-н.
З. сведкаў.
3. Прад’явіць патрабаванне на выдачу чаго-н.
З. багаж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)