Verbum

насо́с ​¹, ‑у, м.

Спец. Балючая пухліна на небе ў жывёл.

насо́с ​², ‑а, м.

1. Тое, што і помпа ​¹.

2. Прылада, пры дапамозе якой напампоўваюць паветра ў шыны веласіпеда, аўтамабіля і пад. Чалавек трымаў на вентылі шланг насоса, а я зноў пачаў напампоўваць. Кулакоўскі.

натура́льна,

1. Прысл. да натуральны (у 5, 6 знач.).

2. у знач. пабочн. Зразумела, канечне. Незвычайна было тое, што за будаўніцтва ўзяліся выключна былыя партызаны, прысланыя па пуцёўках Цэнтральнага штаба партызанскага руху. Іх былі тысячы, і, натуральна, сярод іх знайшліся інжынеры, тэхнікі, шафёры, слесары-зборшчыкі. Карпаў.

наці́на, ‑ы, ж.

Разм.

1. Сцябло агароднай расліны (агуркоў, гарбузоў, бульбы). Міця ўжо добра бачыць, што сядзіць на ганку, у вузенькім дворыку, абгароджаным штакетнікам, на які ўзняслі націну гарбузы. Навуменка. Напрадвесні ў склепе, пад хатаю, бульба пусціла доўгую белую націну. Грахоўскі.

2. Тое, што і націнка.

недазво́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Забаронены, недапушчальны. Турсевіч дагадваўся, што настаўніцкая моладзь, захапляючыся рэвалюцыйнай пнынню, збіраецца ўпотай для нейкай недазволенай справы. Колас.

2. у знач. наз. недазво́ленае, ‑ага, н. Тое, што недазволена. Лёня адчуваў, што Кастусь гаворыць правільна. Нельга рабіць недазволенае. І ўсё-такі ён паспрабаваў запярэчыць. Ваданосаў.

непералі́ўкі, ‑лівак; адз. няма.

Разм. Тое, што і непярэліўкі. — З каменданта яго [пана Вячорыка] прагналі, але ён не разгубіўся. Як адчуў, што непераліўкі, хутчэй узяў ды і ажаніўся. Машара. Цыган, бачачы, што тут непераліўкі, завярнуўся і, засунуўшы рукі ў кішэні штаноў, пайшоў ад жанчын да цёшчынай хаты. Ермаловіч.

непрыве́тны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і непрыветлівы. Хмур[н]ы і сур’ёзны твар [Стэфы] здаваўся злосным і непрыветным. Чарнышэвіч. У чорнай цемры, якая ахінула ўсё — і лясок, і нізіну, і ўзгоркі — імжыць па-асенняму непрыветны і халодны дождж. Сіўцоў. Парослы сівым лішайнікам чорны лес выглядаў суровым і непрыветным. Ігнаценка.

про́ці, прыназ.

Разм. Тое, што і супраць. [Марыля:] Што адзін зробіш проці ўсіх? Не ідуць, мой сынок, рэчкі ўгару і не круціцца крылле ў ветраку проці ветру. Купала. І наш асёл за працу ўзяўся шчыра: Як можна, вушы свае шырай Ён растапырыў, распрастаў І проці сонца стаў. Крапіва.

прывярну́ць, ‑вярну, ‑вернеш, ‑верне; зак., каго-што.

1. Павярнуўшы, прыперці, прыхіліць да чаго‑н.; прываліць. Прывярнуць камень да плота. □ Бацька прывярнуў к сцяне падважнік. Чорны.

2. Разм. Тое, што і прываражыць. Дамянік просіць варажбітку, якая з’яўляецца ўвасабленнем лёсу, прывярнуць да яго Ганну. Гіст. бел. сав. літ.

параскрыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Раскрыць усё, многае або ўсіх, многіх. [Антон:] — Не тое што стопкі ці пуні, а хаты ўсе параскрываюць. Ермаловіч. Пад вішнямі, млеючы ад гарачыні, капашыліся куры — грабліся, пылілі, закопваліся глыбей у пясок і на момант заміралі, параскрываўшы ад смагі ружовыя раты. Ракітны.

пары́ўны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і парывісты (у 1, 2 знач.). Тут, уварваўшыся аднекуль з поўначы, між двух бароў, прагульваўся слабы, але парыўны вецер. Асіпенка. Песня ішла і ішла поруч з маладосцю і сталасцю, радасцю і бядой, працай і адпачынкам: то бадзёрая, парыўная, то журботная, жаласлівая. Ліс.