серэна́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -на́д, ж.
1. У сярэдневяковай Заходняй Еўропе (першапачаткова ў Іспаніі і Італіі): прывітальная песня, якая выконвалася звычайна пад акампанемент лютні, мандаліны або гітары ў гонар каханай, пад яе акном.
2. Лірычны музычны твор тыпу сюіты для інструментальнага ансамбля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
склі́каць, склі́чу, склі́чаш, склі́ча; склі́ч; склі́каны; зак.
1. каго (што). Паклікаўшы, запрасіўшы, сабраць у адным месцы (многіх).
С. сяброў у госці.
2. каго-што. Сабраць удзельнікаў (сходу, нарады, калегіяльнага органа і пад.) для работы.
С. сесію.
|| незак. скліка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. скліка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
і², часц.
1. Ужыв. для ўзмацнення сэнсу таго слова, перад якім стаіць.
Не магла і падумаць пра гэта.
2. Вылучае наступнае слова; па знач. адпавядае часціцы «нават».
І сцены вушы маюць.
3. Адпавядае па знач. часціцы «таксама».
Будзе і на нашай вуліцы свята (прымаўка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абалва́ніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., каго-што (разм.).
1. Груба, зболыпага абчасаць што-н., падрыхтаваць для далейшай апрацоўкі.
А. камень.
А. бервяно.
2. Паспешліва, абы-як падстрыгчы (жарт.).
А. хлопца.
3. Абдурыць, ашукаць.
А. слухачоў.
|| незак. абалва́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. абалва́ньванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абра́ннік, -а, мн. -і, -аў, м. (высок.).
1. Той, хто абраны кім-н. для выканання якіх-н. абавязкаў.
Дэпутаты — абраннікі народа.
2. перан. Незвычайна здольны, асаблівы чалавек.
А. лёсу.
3. Любімы чалавек, каханак.
А. сэрца.
|| ж. абра́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. абра́нніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абхо́д, -у, М -дзе, м.
1. гл. абысці.
2. Месца, шлях, па якім можна абысці.
Зручны а.
3. Участак лесу (адзін або некалькі кварталаў), які даглядаецца адным лесніком.
Парадак у абходзе.
4. Манеўр для ўдару ў фланг ці ў тыл праціўніка.
Рушыць палкі ў а.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адкрыццё, -я́, мн. -кры́цці, -яў, н.
1. гл. адкрыць.
2. Тое, што выяўлена, стала вядомым у выніку даследаванняў і пад., новая ісціна.
Навуковае а.
А. атамнай энергіі.
3. Тое, што неспадзявана для каго-н. устаноўлена, выяўлена, пазнана.
І раптам нечаканае а.: ён піша вершы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прада́жны, -ая, -ае.
1. гл. продаж.
2. Прызначаны для продажу.
Прадажная рэч.
3. Пра цану, вартасць: які бярэцца пры продажы.
Прадажная цана тавару.
4. Які за грошы, за подкуп здольны да ганебных учынкаў.
П. чалавек.
Прадажнае пяро (перан.)
|| наз. прада́жнасць, -і, ж. (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыста́віць, -а́ўлю, -а́віш, -а́віць; -а́ўлены; зак.
1. каго-што. Паставіць ушчыльную да чаго-н., прыкласці.
П. зэдлік да ложка.
2. каго (што). Прызначыць для догляду, нагляду пры кім-, чым-н.
П. варту да чаго-н.
|| незак. прыстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. прыстаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пу́та, -а, М пу́це, мн. -ы, пут, н.
1. Вяроўка, якой перавязваюць пярэднія ногі каню ў час пасьбы.
2. мн. Вяроўкі, рамяні і пад., якімі звязваюць рукі і ногі для пазбаўлення свабоды рухаў (уст.).
3. мн., перан. Тое, што пазбаўляе волі, прыгнятае.
Путы рабства.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)