уво́гуле.
1. прысл. Разглядаючы цалкам, не звяртаючы ўвагі на дробязі, прыватнае.
У. справы ідуць нядрэнна.
2. прысл. Заўсёды, ва ўсіх выпадках.
Ён у. такі.
3. Ужыв. ў знач. абагульняючага слова перад заключэннем, падагульненнем.
На гэтым работу закончым і ў. мы ўжо стаміліся.
4. у знач. пабочн. сл. У цэлым, у выніку.
Не дрэнны, у., чалавек, але п’е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
шы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. на каго (што). Вымаўляць гук «ш-ш!», стараючыся супакоіць каго-н.
Што ты на мяне шыкаеш, не даеш слова сказаць.
2. Гукамі «ш-ш!», шумам выражаць незадавальненне.
Ш. пасрэднаму дакладчыку.
|| зак. ашы́каць, -аю, -аеш, -ае (да 2 знач.).
|| аднакр. шы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1 знач.).
|| наз. шы́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ne verba pro farina
Не словы патрэбны, а мука́ (г. зн. справы).
Не слова нужны, а мука́ (т. е. дела).
бел. Многа робіць языком, ды мала рукамі. Слоў ‒ на мех, а спраў ‒ на смех. Каб так смыкам, як языкам.
рус. Не спеши языком, торопись делом. Не столько намолотил, сколько цепом голову наколотил. Много докуки, да нечего в руки. Соловья баснями не кормят.
фр. Il faut des actions et non des paroles (Нужны дела, a не слова).
англ. Bare words bring no barley (Пустые слова не приносят ячменя).
нем. Von schönen Worten wird man nicht satt (Прекрасными словами сыт не будешь). Von Worten wird der Bauch nicht voll, die Nachtigall nicht satt (Словами желудок не будет полон, соловей не станет сыт).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Verba ligant homines,taurorum cornua funes
Словы звязваюць людзей, вяроўкі ‒ рогі быкоў.
Слова связывают людей, верёвки ‒ рога быков.
Гл.: Cornu...
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
напэ́ўна прысл
1. (беспамылкова) ganz bestímmt, ganz gewíss, sícher;
2. пабочн. слова (мабыць) ánscheinend; áugenscheinlich; dem Áugenschein [Ánschein] nach; voráussichtlich (мусіць)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зразуме́ла
1. прысл verständlich;
гэ́та само́ сабо́й зразуме́ла das ist sélbst verständlich;
2. пабочн. слова разм sélbstverständlich; es verstéht sich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
compound2 [ˈkɒmpaʊnd] adj. састаўны́, склада́ны;
compound glass шматсло́йнае шкло;
a compound predicate ling. састаўны́ выка́знік;
a compound sentence ling. складаназлу́чаны сказ;
a compound word ling. склада́нае сло́ва
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дар м.
1. дар, род. да́ру м., дару́нак, -нка м.; (подарок — ещё) падару́нак, -нка м.;
2. (способность) дар, род. да́ру м.; (талант) та́лент, -ту м., здо́льнасць, -ці ж.;
◊
дар сло́ва дар сло́ва;
бо́жий дар бо́жы дар;
дар дана́йцев дар дана́йцаў;
дар за дар дар за дар.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
алі́ва, ‑ы, ж.
1. Вечназялёнае паўднёвае дрэва сямейства маслінавых; масліна. Дык няхай гучыць над светам слова, Слова гневу ходзіць па зямлі, Каб пад сонцам цвіў мой край сасновы І алівы вашыя цвілі!.. Рудкоўскі.
2. Ядомы плод гэтага дрэва.
3. Алей, атрыманы з яго пладоў.
4. Змазачнае масла. [Пракоп:] Трактар каштуе вялікіх грошай: і сам ён дарагі, і бензін аплаціць трэба, аліву. Колас. У ваччу яшчэ стаялі высокія сцены, чорныя з жаўтаватым водлівам, машынная аліва на жалезных прэнтах і калёсах. Чорны.
[Лац. oliva.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
непасрэ́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Які не мае прамежкавых звенняў; прамы. Непасрэдная сувязь. Непасрэднае кіраўніцтва. Непасрэдны начальнік. □ Непасрэднага ўплыву французская мова на беларускую не мела. Юргелевіч. [Гарлахвацкі:] Я хачу, каб вы працавалі пад маім непасрэдным наглядам. Крапіва.
2. Які робіць усё без сумнення, кіруючыся толькі ўнутранымі схільнасцямі; просты, шчыры. Была Жана непасрэдная, вясёлая, быццам пранізаная сонечным святлом. Даніленка. Шурка вельмі непасрэдны і шчыры чалавек. Васілевіч. // Які праяўляецца свабодна, натуральна. Слова за слова — і размова набыла шчыры, непасрэдны характар. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)