ГЕКСОЗАФАСФА́ТЫ,

складаныя эфіры, утвораныя гексозамі і адным або двума астаткамі фосфарнай к-ты (гексозамонафасфаты і гексозадыфасфаты); прамежкавыя прадукты гліколізу. Значныя прамежкавыя рэчывы вугляводнага абмену жывёл, раслін і мікраарганізмаў. Утвараюцца пры фасфарыліраванні гексозаў, пераважна за кошт энергіі адэназінтрыфосфарнай к-ты.

т. 5, с. 138

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГА́РЛЕМ, Харлем (Harlem),

частка г. Нью-Йорк (на Пн в-ва Манхатан), населеная пераважна неграмі. Першапачаткова — вёска, заснавана галандцамі (1636), якія прывезлі сюды першую партыю неграў-рабоў; з 1731 у складзе г. Нью-Йорк. Вылучаецца вял. шчыльнасцю насельніцтва.

т. 5, с. 62

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БУ́РУ

(Buru),

востраў у Малайскім архіпелагу, у групе Малукскіх а-воў, тэр. Інданезіі. Пл. 8,8 тыс. км². Паверхня — горы выш. да 2429 м (г. Каўпалатмада), складзеныя пераважна з кайназойскіх асадкавых парод. Вільготныя трапічныя вечназялёныя лясы. Асн. порт — Намлеа.

т. 3, с. 353

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГУМАЛІ́ТЫ

[ад лац. humus зямля + ...літ(ы)],

група выкапнёвых вуглёў, якія ўтварыліся пераважна з прадуктаў пераўтварэння рэшткаў вышэйшых раслін у балотных умовах. Разнастайныя паводле мікракампанентнага і хім. саставаў, фіз. і тэхнал. уласцівасцей. Падзяляюцца на бурыя, каменныя вуглі і антрацыты.

т. 5, с. 530

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

альтыплана́цыя

(ад ісп. altiplano, -nicie = пласкагор’е)

выраўноўванне рэльефу вяршыннай зоны горных хрыбтоў пераважна ў выніку выветрывання і нівацыі ва ўмовах халоднага і ўмеранага клімату.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

біярэдуцэ́нты

(ад бія- + лац. reducens, -ntis = які вяртае, аднаўляе)

арганізмы, якія мінералізуюць арганічнае рэчыва — раскладаюць яго на больш простыя неарганічныя злучэнні (пераважна грыбы, бактэрыі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

галазо́йны

(ад гр. holos = увесь, цэлы + zoon = жывёла)

звязаны з харчаваннем шляхам захопу цвёрдых часцінак ежы ўнутр цела, што ўласціва пераважна для аднаклетачных жывёл.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

геко́ны

(н.-лац. gekkonidae, ад малайск. geko)

сямейства яшчарак з будовай пальцаў, прыстасаванай да поўзання па гладкіх сценах; пашыраны пераважна ў тропіках і субтропіках.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дэзабілье́

(фр. déshabillé)

1) лёгкае дамашняе адзенне (пераважна жаночае), якое звычайна не надзяваюць пры чужых людзях;

2) становішча, калі чалавека засталі не зусім апранутым.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

кану́фер

(ад перс. käränfi)

травяністая расліна сям. складанакветных, пашыраная пераважна на Каўказе, у Малой Азіі; выкарыстоўваецца ў кулінарыі і для барацьбы са шкоднымі насякомымі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)