хі́бнасць, ‑і, ж.
1. Памылка, няправільнасць, недакладнасць. Стылістычныя хібнасці.
2. Спец. Розніца паміж сапраўднай велічынёю чаго‑н. і велічынёю, атрыманай пры вымярэнні; адхіленне ад зададзенай велічыні; недакладнасць. Абсалютная хібнасць. Адносная хібнасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэзу́ра, ‑ы, ж.
Спец.
1. Паўза ў вершаваным радку, абавязковая для пэўнага вершаванага памеру. Вялікая цэзура. Малая цэзура.
2. Кароткая паўза ў музычнай мелодыі паміж асобнымі часткамі. Меладычная цэзура. Ладавая цэзура.
[Лац. caesura.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шліхтава́ны 1, ‑ая, ‑ае.
Спец.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад шліхтаваць 1.
2. у знач. прым. Які шліхтавалі, падверглі шліхтаванню 1.
шліхтава́ны 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад шліхтаваць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шрубцы́нга, ‑і, ДМ ‑нзе, ж.
Спец. Прыстасаванне ў выглядзе скабы са шрубай для замацоўвання дэталі ў час апрацоўкі. Замацоўваў [Шурка] фотаапарат па шрубцынзе і шчоўкаў кадр за кадрам усю касету. Шыловіч.
[Ад ням. Schraubzwinge.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
электрамагні́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Спец. Які звязаны з электрамагнетызмам, узнікае пры электрамагнетызме. Электрамагнітная індукцыя. Электрамагнітныя хвалі. // Заснаваны на ўласцівасцях электрамагнетызму. Электрамагнітная разведка.
2. Які ажыццяўляецца, дзейнічае пры дапамозе электрамагніта. Электрамагнітны тормаз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпітэ́лій, ‑я, м.
Спец.
1. Тканка чалавека і жывёл, якая пакрывае паверхню цела, высцілае сценкі поласцей і ўнутраных полых органаў.
2. Покрыва з танкасценных клетак, якое высцілае некаторыя ўнутраныя поласці раслін.
[Ад грэч. épi — на, над, пры і thēlē — сасок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БА́БКА,
бабка-павітуха, у беларусаў пажылая, спрактыкаваная і паважаная жанчына, якая валодала прыёмамі нар. медыцыны і выконвала акушэрскія функцыі ў час родаў, а таксама шматлікія абрады, звязаныя з адразаннем пупавіны, першым купаннем і спавіваннем дзіцяці. Бабка мела права даць дзіцяці імя («ахрысціць дзіця з вады»), яна самы шаноўны госць і распарадчык на радзінах, да якіх гатавала спец. абрадавую страву — бабіну кашу. У наш час ролю бабкі звычайна выконвае старэйшая сваячка парадзіхі.
Т.І.Кухаронак.
т. 2, с. 182
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БІМЕТА́Л
[ад бі... + метал(ы)],
матэрыял з двух трывала злучаных слаёў розных металаў ці сплаваў. Найб. пашыраны біметал са сталі з меддзю, нікелем, іх сплавамі і алюмініем. Вырабляюць адначасовай пракаткай ці прасаваннем двух металаў, заліўкай легкаплаўкага металу па тугаплаўкім ці апусканнем вырабу з тугаплаўкага металу ў расплаў лёгкага, гальванічным спосабам, наплаўкай метадам эл. ці плазмавага нагрэву, зваркай выбухам. Выкарыстоўваюць для павелічэння трываласці, гарачаўстойлівасці канструкцый, зніжэння іх масы, як спец. матэрыялы ў машынабудаванні, электра-, радыё- і цеплатэхніцы.
т. 3, с. 153
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БІЯТРО́Н
(ад бія... + грэч. thronos месцазнаходжанне),
біятэхнічны комплекс для стварэння штучна рэгулюемых умоў вонкавага асяроддзя ў спец. герметычных камерах або памяшканнях. Выкарыстоўваецца ў эксперым. біялогіі, медыцыне, мікрабіялогіі з мэтай даследавання арганізмаў і лячэння некаторых хвароб. У біятроне вывучаюць уплыў на арганізмы т-ры, асветленасці, вільготнасці, ціску, мат. палёў і інш. фактараў навакольнага асяроддзя. З дапамогай біятрона магчыма значна паскорыць селекцыйны і мутацыйны працэсы. Упершыню ў б. СССР пабудаваны ў Кіеве (1959). Гл. таксама Фітатрон.
т. 3, с. 179
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАРЖАВО́З,
ліхтэравоз, судна для транспартавання грузаў у баржах — плывучых кантэйнерах. Эксплуатуюцца пераважна баржавозы двух тыпаў — з кранавай і гарызантальнай грузаапрацоўкай. На баржавозах першага тыпу баржы (да 83 баржаў з грузам да 450 т кожная) падымаюцца з вады, перасоўваюцца ўздоўж палубы і ставяцца ў трумы казловым кранам. На баржавозах другога тыпу баржы падымаюцца да ўзроўню грузавой палубы спец. пад’ёмнікам на карме і перасоўваюцца на цялежках да месца ўстаноўкі (да 38 баржаў водазмяшчэннем да 1000 т).
т. 2, с. 307
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)