Verbum

рэгістрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., каго-што.

Запісваць, адзначаць з мэтай уліку, сістэматызацыі, надання законнай сілы чаму-н.

Р. паступаючую дакументацыю.

Р. змены надвор’я.

Р. шлюб.

|| зак. зарэгістрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| звар. рэгістрава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся; зак. зарэгістрава́цца, -ру́юся, -ру́ешся, -ру́ецца; -ру́йся.

|| наз. рэгістра́цыя, -і, ж. і рэгістрава́нне, -я, н.

|| прым. рэгістрацы́йны, -ая, -ае.

рэдагава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны; незак., што.

1. Правяраць і выпраўляць тэкст пры падрыхтоўцы да друку.

Р. артыкул.

2. Кіраваць выданнем чаго-н.

Р. штогоднік.

|| зак. адрэдагава́ць, -гу́ю, -гу́еш, -гу́е; -гу́й; -гава́ны (да 1 знач.).

|| наз. рэдагава́нне, -я, н. і рэда́кцыя, -і, ж.

Рэдагаванне тэксту.

Манаграфія пад рэдакцыяй прафесара.

|| прым. рэдакцы́йны, -ая, -ае.

Рэдакцыйная калегія.

рэда́кцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. гл. рэдагаваць.

2. Разнавіднасць тэксту якога-н. твора.

Раман у дзвюх рэдакцыях.

3. Тая ці іншая фармулёўка, выказванне думкі.

Пункт пратакола ў новай рэдакцыі.

4. Група работнікаў, што рэдагуюць якоен. выданне, а таксама аддзел выдавецтва, які рыхтуе рукапісы да друку.

Галоўная р.

Тэхнічная р.

Р. мастацтва.

|| прым. рэдакцы́йны, -ая, -ае.

рэзе́рв, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Запас, адкуль чэрпаюцца новыя сілы, рэсурсы.

Рэзервы вытворчасці.

Выкарыстаць усе рэзервы.

2. Воінскія фарміраванні, прызначаныя для стварэння новых ці ўмацавання дзеючых груповак.

Адвесці дывізію ў р.

3. Састаў ваеннаабавязаных, што прызываюцца ў армію па мабілізацыі.

○

Працоўныя рэзервы — пра моладзь, якая атрымлівае ў спецыяльных навучальных установах прафесіі кваліфікаваных рабочых.

|| прым. рэзерво́вы, -ая, -ае.

са́жань, -жня, мн. -жні, -жняў, м.

1. Старая беларуская і руская мера даўжыні, роўная 3 аршынам (2,13 м).

2. Колькасць чаго-н., роўная гэтай меры.

Тры сажні дроў.

3. Прылада для абмервання зямельных участкаў.

Памераць прысядзібны надзел сажнем.

◊

Касы сажань у плячах — пра шырокага ў плячах, высокага чалавека.

|| прым. сажнёвы, -ая, -ае.

Сажнёвыя крокі (вельмі вялікія).

сала́та, -ы, ДМ -ла́це, ж.

1. Травяністая агародная расліна, лісты якой сырымі ўжыв. ў ежу.

2. мн. -ы, -аў. Халодная страва з нарэзаных кавалачкамі кампанентаў, напр. гародніны, яек, мяса, рыбы і пад., палітых якім-н. соусам, алеем, з якой-н. прыправай.

Мясная с.

|| прым. сала́тавы, -ая, -ае і сала́тны, -ая, -ае.

С. колер (светла-зялёны).

сало́ма, -ы, ж.

Сухія сцёблы злакавых раслін, што застаюцца пасля абмалоту.

Аўсяная с.

|| памянш. сало́мка, -і, ДМ -мцы, ж.

|| прым. саламя́ны, -ая, -ае.

Салямяная страха.

С. колер (светла-жоўты). Саламяная сурвэтка (з саломы).

◊

Саламяная ўдава (жарт.) — жанчына, якая знаходзіцца ў часовай разлуцы з мужам.

Саламяны ўдавец (жарт.) — мужчына, які знаходзіцца ў часовай разлуцы з жонкай.

семі́ты, -аў, адз. семі́т, -а, М -мі́це, м.

Група блізкіх па мовах народаў, былых або цяперашніх насельнікаў паўднёва-заходняй Азіі і паўночнай Афрыкі, да якіх адносяцца старажытныя вавіланяне, асірыйцы, фінікійцы і іншыя, а таксама сучасныя народы: арабы, яўрэі, сірыйцы, эфіопы.

|| ж. семі́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. семі́цкі, -ая, -ае і семіты́чны, -ая, -ае.

серадня́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. гіст. Селянін-аднаасобнік, які меў зямельны ўчастак, апрацоўваў яго ўласнымі сіламі без наёмнай працы і па сваім маёмасным становішчы знаходзіўся паміж бедняком і кулаком.

2. Чалавек сярэдніх здольнасцей, які нічым асаблівым не вылучаецца.

|| ж. серадня́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак (да 1 знач.).

|| прым. серадня́цкі, -ая, -ае (да 1 знач.).

сігналізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; зак. і незак.

1. Падаць (падаваць) сігнал.

С. ракетай.

С. аб набліжэнні цягніка.

2. перан. Папярэдзіць (папярэджваць), паведаміць (паведамляць) пра што-н. непажаданае.

С. аб праліках і недахопах.

|| зак. прасігналізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й (да 1 знач.).

|| наз. сігналіза́цыя, -і, ж. (да 1 знач.).

|| прым. сігналізацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).