...хвосты, ‑ая, ‑ае.
Другая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: з такім хвастом, які называецца ў першай частцы, напрыклад: лірахвосты, шылахвосты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цёмна... (а таксама цемна...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «цёмны» (у 2 знач.), напрыклад: цёмнавалосы, цёмналісцёвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шкло... (а таксама шкла...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: шкло, шкляны, напрыклад: шкловытворчасць, шклозавод, шклоліцейны, шкловыдзімальшчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэрыва́цыя, -і, ж. (спец.).
1. Бакавое адхіленне снарадаў і куль пры палёце.
2. Адвод вады ад галоўнага рэчышча ракі ў бок па канале.
3. Утварэнне новых слоў ад слова-асновы.
|| прым. дэрывацы́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звера...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) які мае адносіны да звера, звяроў, такі, як у звера, звяроў, напр.: зверабойны, звералоў, зверападобны;
2) які мае адносіны да зверагадоўлі, напр.: зверагаспадарка, зверапітомнік, звераферма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усе... (а таксама уся...).
Першая частка складаных слоў у знач.: які ахоплівае ўсіх, распаўсюджваецца на ўсіх; абазначае паўнату якасці, выражаную другой часткай слова, адпавядае па знач. займенніку «увесь» («уся»), «усе», напр.: усеагульны, усебаковы, усенародны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чайнво́рд, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
Род задачы-галаваломкі на адгадванне слоў, размешчаных у клетачках такім чынам, што апошняя літара папярэдняга слова з’яўляецца першай літарай наступнага і г.д.
|| прым. чайнво́рдны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тэле...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) тэлевізійны, напр.: тэлевяшчанне, тэлеантэна, тэлевежа, тэлемастацтва, тэленарыс, тэлеперадача, тэлерэклама, тэлерэпартаж, тэлеўрок;
2) які адбываецца, рэгулюецца з далёкай адлегласці, напр.: тэлевымярэнне, тэлекіраванне, тэлеметрыя, тэлемеханіка, тэлемеханічны, тэлесігналізацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГУКАПЕРАЙМА́ННЕ,
анаматапея, 1) у мовазнаўстве ўмоўная імітацыя тых ці іншых гукаў рэчаіснасці фанет. сродкамі пэўнай мовы (напр.: «ква-ква», «мяў», «цік-так»). Умоўнасць выяўляецца ў тым, што адно і тое ж гучанне ў кожнай мове перадаецца па-свойму: па-беларуску певень крычыць «кукарэку», па-англійску cock-a-doodle-doo. Карэнныя гукапераймальнікі-выклічнікі з’яўляюцца асновай ўтварэння шматлікіх слоў у мове, у першую чаргу дзеясловаў: «кукарэку < кукарэкаць < кукарэканне», «бух < бухаць < буханне < выбух < выбухны» і г.д. 2) У паэзіі імітацыя з дапамогай гукаў мовы тых ці іншых прыродных гукаў. Дасягаецца і назапашваннем гукапераймальных слоў, і падборам слоў з аднароднымі, блізкімі гукамі. Інструментоўка на асобныя (перш за ўсё зычныя) гукі можа асацыятыўна ўзнаўляць свіст, грукат грому, шум і рокат вадаспаду: «У горных жорнах перацёрты, // Па схіле, як па латаку, // Паток ссыпаўся, распасцёрты, // І ніцма падаў у раку» (М.Лужанін).
А.І.Падлужны (у мовазнаўстве).
т. 5, с. 525
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
полісінтэты́чны
(ад полі- + сінтэтычны)
якому ўласціва ўтварэнне складаных слоў-сказаў шляхам складання асноў асобных слоў (пра мовы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)