Калада́н, колодан ’гаспадарчы нож з драўлянай ручкай’ (ТС). Дакладных адпаведнікаў з суфіксацыяй ‑ан няма. Бліжэйшыя паралелі: укр. колодач ’вялікі нож’, ’нож, які носяць у ножнах па поясе’, зах.-укр. колодачик, рус. дан., тульск. колодей ’вялікі кухонны нож з драўлянай ручкай’, хоць у гэтым прыкладзе суфіксацыя не вельмі тыповая для такіх утварэнняў. Параўн., аднак, рус. смал. колодейка ’невялікі абрубак дрэва, цурбан’, дзе суфіксацыя, магчыма, генетычна суадносіцца з папярэдняй. Матывацыя ўтварэнняў празрыстая — ’нож, які ўбіваецца ў калодку’ (у адрозненне ад нажоў з тронкамі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Маньку́т 1 ’манюка’ (Янк. 1, Янк. БП), маньку́ха, маньку́ціха ’ілгуха’ (Янк. 3.). З польск. mańkut, mańka ’ляўша’, якое змяніла семантыку: ’леварукі’ > ’які робіць не па-сапраўднаму’ > ’які хлусіць, падманвае’. Параўн. і польск. zażyć kogo z mańki ’ашукаць, падмануць, пажартаваць’. Польск. mańka, mańkut узыходзяць да італ. manca ’левая рука’.
Маньку́т 2, маньку́та ’чучала, падобнае да цецерука, пры дапамозе якога палешукі лавілі цяцерак (Эр эм., Кіркор; браг., Нар. Гом.). У выніку семантычнага пераносу з манькут 1 (гл.), якое, аднак, асацыіравалася з бел. мані́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
buoyant [ˈbɔɪənt] adj.
1. finance павыша́льны (пра тэндэнцыі ў эканоміцы і да т.п.)
2. жыццяра́дасны, вясёлы
3. які́ трымае/трыма́ецца на паве́рхні;
Salt water is more buoyant than fresh water. Салёная вада лепш трымае рэчы на паверхні, чым прэсная.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
conspicuous [kənˈspɪkjuəs] adj. прыкме́тны, кі́дкі, які́ кідаецца ў во́чы;
a conspicuous failure я́ўны права́л, я́ўная няўда́ча;
a conspicu ous success ве́льмі вялі́кі по́спех;
make oneself conspicuous звярта́ць на сябе́ ўва́гу
♦
be conspicuous by one’s absence вызнача́цца сваёй адсу́тнасцю
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
outgoing [ˈaʊtgəʊɪŋ] adj.
1. тавары́скі, дружалю́бны; спага́длівы, чу́лы;
an outgoing personality ужы́ўчывы/тавары́скі чалаве́к, лёгкі чалаве́к/хара́ктар
2. які́ ідзе ў адста́ўку;
the outgoing president прэзідэ́нт, тэ́рмін яко́га на пасту́ зака́нчваецца
3. выхо́дны;
outgoing phone calls выхо́дныя тэлефо́нныя званкі́
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Асця́га ’ўпартасць пры дасягненні недасягальнага жадання, крыклівасць’ (Гарэц.). Утворана як бязафіксны назоўнік ад дзеяслова асцягвацца ’ўпарта дабівацца чагосьці’ (Касп.), які ўтвараецца з прэфіксам а‑ (о‑) ад сцягвацца, утворанага ад цягнуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́ступ (БРС), ’участак лесу, поля, лугу, які ўразаецца ў іншы масіў’ (Яшк.). Рус. вы́ступ, укр. ви́ступ ’выступленне’, польск. występ, в.-луж. wustup, чэш. výstup ’тс’. Аддзеяслоўнае ўтварэнне ад выступіць (гл. ступіць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вярбня́к ’зараснік вярбы, вербалозу’ (БРС, Мат. Гом.), укр. вербняк ’вярбовы гай’. Утворана ад вярба (гл.) і суф. ‑няк, які ва ўсх.-слав. мовах утварае назвы гаю ад назвы дадзенага віду дрэў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вятры́шча ’моцны вецер’ (КСТ, КТС). Рус. ветри́ще, балг. ве́трище ’тс’. Даволі звычайнае ўтварэнне з суф. ‑išče, які ў дадзеным выпадку выконвае ўзмацняльную функцыю; гл. Слаўскі, SP, 96. Можна дапусціць архаічнасць утварэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гарто́ль ’прыстасаванне для тармажэння плыта; плытнік, які тармозіць плыт’ (Сл. паўн.-зах.). Сл. паўн.-зах. лічыць запазычаннем з літ. і параўноўвае з літ. artà ’папярочны брус на мачце для прымацавання паруса’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)