экзо́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Дзівосныя, незвычайныя асаблівасці (прыроды, звычаяў, мастацтва і пад.) народаў аддаленых краін. Не шукайце экзотык за морамі, Узбярэжжаў з крыштальнымі зорамі. Прыязджайце да нас, на Полаччыну, Пахадзіце яе прасторамі. Бураўкін. Перу для японскага гледача — такая ж экзотыка, як для нас, скажам, Гавайскія астравы. «Маладосць».

[Ад грэч. exōtikos — чужаземны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ю́р’еў, ‑ева.

У выразе: Юр’еў дзень — у старажытнай Русі да канца 16 ст. — права пераходу сялян ад аднаго памешчыка да другога адзін раз у год, пасля заканчэння сельскагаспадарчых работ, у дзень святога Георгія (Юрыя).

•••

Вось табе, бабка, і Юр’еў дзень — пра нечакана страчаную надзею, спыненне свабоды дзеянняў і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зало́г м эк, камерц Versátz m -(e)s, Verpfändung f -, -en; Pfand n -(e)s, Pfänder, Únterpfand n (залогавая рэч);

іпатэ́чны зало́г Hypothékenpfand n; (ад)даць што-н у зало́г etw. als [zum] Pfand gében*;

атры́мліваць гро́шы пад зало́г Geld gégen Kautión bekómmen*;

выкупля́ць што-н з зало́гу Pfand éinlösen;

уно́сіць зало́г Kautión léisten [stéllen]

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

ста́расць ж Álter n -s;

глыбо́кая ста́расць hóhes Álter;

паме́рці ў глыбо́кай ста́расці hóchbetagt stérben*;

дажы́ць да глыбо́кай ста́расці ein hóhes Álter erréichen;

на ста́расці год, пад ста́расць auf séine [íhre і г. д.] álten Táge;

◊ ста́расць бярэ́ сваё das Álter fórdert sein Recht;

ста́расць – не ра́дасць das Álter ist kein [ein schwéres] Málter

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

hole

[hoʊl]

1.

n.

1) дзі́рка, дзю́рка f. (у во́пратцы і пад.)

2) я́ма, нара́ f.; пало́нка f. (у лёдзе)

3) глухі́ заку́так

4) турэ́мная ка́мэра

5) хі́ба f., недахо́п -у m.

2.

v.t.

1) прадзіра́ўліваць, прадзіра́ць, прасьвідро́ўваць, пракру́чваць дзі́рку

2) прако́пваць, прарыва́ць (пра зьвяро́ў)

3) Sport загна́ць у я́мку (го́льфавы мяч)

•

- in the hole

- pick holes in

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

marble

[ˈmɑ:rbəl]

1.

n.

1) ма́рмур -у m.

2) шкляны́, каме́нны ша́рык (для гульні́)

3) узо́р або́ ко́лер, падо́бны да ма́рмуру

marbles —

а) гульня́ ў каме́нчыкі, ша́рыкі

б) кале́кцыя скульпту́раў

2.

adj.

1) мармуро́вы

2) як ма́рмур (бе́лы, цьвёрды, хало́дны або́ нячу́лы)

marble heart — нячу́лае сэ́рца

3) у кро́пкі, сьпярэ́шчаны, як ма́рмур

3.

v.t.

размалёўваць пад ма́рмур

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

sway

[sweɪ]

1.

v.i.

хіста́цца; калыха́цца

2.

v.t.

1) хіста́ць, калыха́ць

The wind sways the grass — Ве́цер калы́ша траву́

2) пахісну́ць (у перакана́ньнях, наме́рах), уплыва́ць

to sway the audience — уплыва́ць на аўдыто́рыю, вало́даць аўдыто́рыяй

3.

n.

1) хіста́ньне n.

2) ула́да f., уплы́ў -ву m.

Presently the world is under the sway of economics — Цяпе́рашні сьвет знахо́дзіцца пад уплы́вам экано́мікі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

whisper

[ˈhwɪspər]

1.

v.

1) шапта́ць

2) гавары́ць пад сакрэ́там, шапта́цца

it is whispered that his health is failing — Хо́дзяць чу́ткі, што ў яго́ здаро́ўе падупада́е

3) шапаце́ць; шамаце́ць

The wind whispered in the trees — Ве́цер шапаце́ў у дрэ́вах

2.

n.

1) шэпт -у m., шапта́ньне n.

to speak in a whisper — гавары́ць шэ́птам

2) шапаце́ньне n., шо́рах -у m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

◎ Нямту́р ’нямы чалавек’ (Нас.), ’нямы, маўклівы’ (Касп., жлоб., Нар. словатв.), ’глуханямы або глухі чалавек’ (Юрч. НВС). Згодна з Карскім (2–3, 31), утворана суфіксам ‑тур ад нямы (гл.), параўн. аналагічнае ўкр. німтур, балг. дыял. нёмтур ’маўклівы’. Пад уплывам зыходнага слова са значэннем ’нямы чалавек’, экспрэсіўнае немтури ’немцы’ (ТС), сінанімічнае немцури ’тс’ (там жа).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паве́ка ’рухомая складка скуры, якая прыкрывае вока’ (ТСБМ, Бяльк., Янк. 2, Яруш.), паве́йка ’тс’ (КЭС, лаг.). Укр. паві́ко, павіча́йка, польск. powieko ’тс’. З прэф. па‑ ад века (гл.). Улічваючы старажытнасць гэтага спосабу словаўтварэння, мабыць, магчыма рэканструяваць прасл. po‑věko (параўн. Краўчук, ЭСБМ, 2, 81), але як дыялектызм. Варыянт паве́йка пад уплывам вейкі (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)