цэнтрыфу́га, ‑і, ДМ ‑фузе, ж.

1. Машына для механічнага раздзелу сумесі на састаўныя часткі дзеяннем цэнтрабежных сіл. Працавала паравая машына высокага ціску на дзесяць конскіх сіл, што прыводзіла ў рух цэнтрыфугі. Караткевіч. Яшчэ я люблю круціць ручку цэнтрыфугі. Цікава глядзець, як цячэ з янтарных сотаў у вялізную бочку мёд. Ваданосаў.

2. Устаноўка для трэніроўкі пілотаў-касманаўтаў.

[Ням. Zentrifuge ад лац. centrum — цэнтр і fuga — бег.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шпа́тэль, ‑я, м.

1. Інструмент у выглядзе лапатачкі для накладвання і выраўноўвання шпаклёўкі (у 2 знач.).

2. Інструмент мастака-жывапісца, які мае выгляд лапатачкі з вельмі тонкай і гнуткай сталі для раўнамернага накладвання фарбы на палатно ці расцірання на палітры.

3. У медыцыне — інструмент у выглядзе лапатачкі, якім карыстаюцца пры хірургічных аперацыях, аглядзе зева і інш.

[Ням. Spatel.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гульня́ ж., в разн. знач. игра́;

гу́льні для дзяцейи́гры для дете́й;

г. ў ша́хматы — игра́ в ша́хматы;

г. ў велікаду́шнасць — игра́ в великоду́шие;

алімпі́йскія гу́льні — олимпи́йские и́гры;

г. з агнём — игра́ с огнём;

г. ў жму́ркі — игра́ в жму́рки;

небяспе́чная г. — опа́сная игра́;

г. слоў — игра́ слов;

г. прыро́ды — игра́ приро́ды;

рабі́ць вясёлую мі́ну пры дрэ́ннай гульні́погов. де́лать весёлую ми́ну при плохо́й игре́;

г. (не) ва́рта све́чак — игра́ (не) сто́ит свеч

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́льшы

1. прил. сравнит. ст. бо́льший; (со словами, усиливающими степень сравнения) бо́льше; (больший по объёму) бо́льший, побо́льше, покрупне́е;

у два разы́ б. — вдво́е бо́льше;

вазьмі́ б. абара́нак — возьми́ бара́нку побо́льше;

2. прил. ста́рший;

б. брат — ста́рший брат;

~шыя дзе́ці — ста́ршие де́ти;

3. в знач. сущ., разг. ста́рший;

б. ў сям’і́ — ста́рший в семье́;

слу́хай ~шых — слу́шайся ста́рших;

з ~шага — в основно́м; немно́го;

са́мае ~шае — са́мое большо́е;

для ~шай ва́жнасцідля пу́щей ва́жности

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́шукі, ед. по́шук, -ку м.

1. по́иски; ро́зыски; изыска́ние ср.;

у ~ках — (каго, чаго) в по́исках (кого, чего);

пасля́ до́ўгіх ~каў — по́сле до́лгих по́исков;

адпра́віцца на п. — отпра́виться на по́иски (ро́зыски);

п. сро́дкаў — изыска́ние средств;

2. пои́ски, иска́ние ср.;

п. пра́ўды — по́иски (иска́ние) пра́вды;

п. мастака́ — иска́ния худо́жника;

3. (разведочные работы) по́иски;

п. на рудано́сных пло́шчах — по́иски на рудоно́сных площадя́х;

4. (с целью проектирования) изыска́ния;

геалагі́чныя п. для будаўні́цтва — геологи́ческие изыска́ния для строи́тельства

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

АНГАЖЭМЕ́НТ

(ад франц. engagement абавязацельства, наём),

кантракт, заключаны з акцёрам на пэўны тэрмін і на пэўных умовах для ўдзелу ў спектаклях або канцэртах.

т. 1, с. 342

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БІ́СЕР

(ад араб. бусра шклярус),

дробныя рознакаляровыя шкляныя (часам металічныя) пацеркі з адтулінамі. Выкарыстоўваюцца для вышывання (на прадметах побыту, жаночага адзення і інш.).

т. 3, с. 159

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БУ́ФЕР

(англ. buffer ад buff змякчаць штуршкі),

прыстасаванне для паслаблення сілы ўдару на трансп. сродках (лакаматывах, вагонах і інш.). Аўтамабільны буфер наз. Бамперам.

т. 3, с. 362

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

метрано́м, ‑а, м.

Прылада з маятнікам, якая адзначае кароткія прамежкі часу (выкарыстоўваецца звычайна для вызначэння дакладнага тэмпу выканання музычных твораў або фізічных практыкаванняў).

[Ад грэч. metron — мера і nomos — закон.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

міжзана́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да рада зон, агульны для некалькіх зон.

2. Які адбываецца паміж прадстаўнікамі зон. Міжзанальны шахматны турнір.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)