кавяла́, ы́; мн. кавёлы (з ліч. 2, 3, 4 кавялы́), кавёл; ж.

Разм. Самаробны драўляны пратэз для нагі. Мыліцы Уладысь паставіў дома за ложкам — гэта больш святочнае прыладдзе, — а для работы змайстраваў кавялу: хоць не так і хораша, а — зручна. Скрыган. Дзядзька быў інвалід, на кавяле, і з аднастволкай. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

навуча́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да вучобы, навучання. Ад своечасовага забеспячэння вучняў падручнікамі.. ў многім залежыць арганізацыя і поспех навучальнай работы ў школе. «Звязда». // Прызначаны для абучэння, навучання. Вышэйшая навучальная ўстанова.

2. Які кіруе вучэбным працэсам. Загадчык навучальнай часткі.

•••

Закрытая навучальная ўстанова гл. установа.

Навучальны год гл. год.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назніма́ць і наздыма́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-чаго.

1. Зняць нейкую колькасць за некалькі прыёмаў. Назнімаць адзення з вешалкі. Назнімаць бялізны з вяроўкі. Назнімаць вяршкоў з малака.

2. Вызваліць ад работы, звольніць з пасады вялікую колькасць людзей.

3. Зрабіць нейкую колькасць здымкаў. [Жарнавік], ездзячы па Палессі, наздымаў краявідаў, сёл, дарог. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падагу́ліць, ‑гулю, ‑гуліш, ‑гуліць; зак., што.

Падлічыць суму, падвесці вынікі вылічэнняў. Падагуліць суму расходаў. Падагуліць вынікі надояў малака. // Падвесці вынікі якой‑н. работы, справы, намеціць выгады; абагульніць. Падагуліць сказанае. Падагуліць вынікі сацспаборніцтва. □ Час падагуліць усе змены, усё тое новае, што з’явілася ў мове ад Кастрычніцкай рэвалюцыі да нашых дзён. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэду́кцыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Пераход ад складанага да больш простага; паслабленне чаго‑н. у якіх‑н. адносінах.

2. Адміранне, спрашчэнне будовы органа ў сувязі са стратай яго функцыі.

3. Узнаўленне элемента з вокіслу.

4. Скарачэнне, памяншэнне якой‑н. велічыні.

5. Паслабленне работы органаў мовы пры вымаўленні вядомага гука мовы.

[Ад лац. reducere — вяртаць; прыводзіць у пэўны стан.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ско́расны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да скорасці, звязаны са скорасцю (у 1, 5 знач.). Скорасная адзінка. Скорасны рэжым палёту. // Які рэгулюе скорасць чаго‑н. Скорасны рэгулятар. // Які рухаецца з вялікай скорасцю. Скорасны аўтобус.

2. Звязаны з высокімі тэмпамі работы на аснове рацыяналізацыі вытворчага працэсу. Скораснае будаўніцтва. Скораснае рэзанне металу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эжэ́кцыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Працэс змешвання двух якіх‑н. асяроддзяў (вады і пяску, пары і вады і інш.), пры якім адно асяроддзе, будучы пад ціскам, уздзейнічае на другое і, цягнучы за сабой, выштурхвае яго ў неабходным напрамку.

2. Штучнае аднаўленне напору вады ў перыяд паводкі для нармальнай работы турбін.

[Фр. éjection.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адарва́ць сов.

1. в разн. знач. оторва́ть; (резким движением — ещё) оборва́ть;

а. кава́лак ні́ткі — оторва́ть кусо́к ни́тки;

а. ве́шалку ў паліто́ — оборва́ть ве́шалку в пальто́;

а. ад рабо́ты — оторва́ть от рабо́ты;

2. (насильственным путём часть территории) оторва́ть, отто́ргнуть;

а. захо́днюю ча́стку краі́ны — отто́ргнуть за́падную часть страны́;

з рука́мі а. — с рука́ми оторва́ть;

гніло́му цяля́ці хваста́ не адарве́погов. ти́ше воды́, ни́же травы́;

вачэ́й не а. — глаз не оторва́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ухілі́цца сов.

1. уклони́ться, уверну́ться;

у. ад уда́ру — уклони́ться (уверну́ться) от уда́ра;

2. (отойти от прямого направления) уклони́ться, отклони́ться;

даро́га ўхілі́лася ўпра́ва — доро́га уклони́лась впра́во;

3. перен. (устраниться от чего-л.) уклони́ться, удали́ться;

у. ад прамо́га адка́зу — уклони́ться от прямо́го отве́та;

у. ад тэ́мы — уклони́ться (удали́ться) от те́мы;

4. устрани́ться, отстрани́ться; уклони́ться; увильну́ть (от какого-л. дела);

у. ад абавя́зкаў — устрани́ться (уклони́ться) от обя́занностей;

у. ад рабо́ты — уклони́ться (увильну́ть) от рабо́ты

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мето́дыка

(гр. methodike)

1) сукупнасць метадаў, прыёмаў выканання якой-н. работы;

2) навука аб спосабах і прыёмах выкладання таго ці іншага прадмета ў пачатковай, сярэдняй і вышэйшай школе, а таксама падручнік, у якім яны апісваюцца.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)