Стальма́х і стэ́льмах ‘майстар, які робіць калёсы, сані’ (ТСБМ, Нас., Касп., Варл., Байк. і Некр., Жд. 2, Сл. ПЗБ), стэ́льмах, штэ́льмах ‘тс’ (Маслен.), сто́льмах ‘сталяр’ (Жд. 2), стальма́к (Гарэц.). Праз польск. stelmach, stalmach, sztalmach ‘тс’ з ням. Stellmacher ‘майстар, які робіць экіпажы’; гл. Карскі, Белорусы, 157; Кюнэ, Poln., 99; аб польскім слове гл. Брукнер, 512. Ст.-бел. стельмахъ (стальмахъ, сталмахъ, столмахь) ‘стальмах’ з ст.-польск. stellmach, stalmach (Булыка, Лекс. запазыч., 89). Сюды ж стальма́шня ‘майстэрня, дзе робяць вазы, сані, прылады для вупражы’ (Сцяшк., Янк. 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
getrágen
1.
part II ад trágen
*
2.
a
1) пано́шаны
2) які́ абапіра́ецца, апіра́ецца, падтры́мліваецца
von höchster Verántwortung ~ — ахо́плены ўсведамле́ннем вялі́кай адка́знасці
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
hílfreich
a які́ гато́вы (да)памагчы́
j-m éine ~e Hand bíeten* — прыйсці́ каму́-н. на дапамо́гу, працягну́ць каму́-н. руку́ дапамо́гі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
абцугі́, -о́ў.
1. Металічны інструмент у выглядзе двух змацаваных на шарніры стрыжняў, які служыць для сціскання, захоплівання, расколвання, вырывання.
Сталярныя а.
2. Інструмент, які выкарыстоўваецца ў кавальскай справе для захоплівання і заціскання жалеза.
Кавальскія а.
3. перан. Тое, што стрымлівае, заціскае развіццё чаго-н.
Краіна ў абцугах крызісу.
4. перан. Ваенная аперацыя — ахоп праціўніка з двух бакоў.
◊
Абцугамі не выцягнеш — нічога не даб’ешся ад каго-н.
Узяць у абцугі — стварыць каму-н. абставіны, становішча безвыходнасці.
|| прым. абцуго́вы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ры́цар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. У сярэдневяковай Еўропе: феадал, які належаў да ваенна-землеўладальніцкага саслоўя, а таксама цяжкаўзброены воін, які знаходзіўся ў васальнай залежнасці ад свайго сюзерэна.
Р. журботнага вобраза (пра Дон-Кіхота, героя рамана Сервантэса). Р. без страху і дакору (перан.: пра смелага, ва ўсім бездакорнага чалавека; высок.). Р. плашча і кінжала (перан.: тайны грабежнік і забойца; кніжн.).
2. перан. Самаадданы, высакародны чалавек (высок.).
Р. рэвалюцыі.
|| прым. ры́царскі, -ая, -ае.
Рыцарскія даспехі.
Р. ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
зацёклы, ‑ая, ‑ае.
Які зацёк; зацёкшы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
звільгатне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў вільготным.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гукаўло́ўны, ‑ая, ‑ае.
Які ўлоўлівае гукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акругле́лы, ‑ая, ‑ае.
Які зрабіўся круглым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аблі́сцелы, ‑ая, ‑ае.
Які пакрыўся лісцем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)