АКТЫНА...
[ад грэч. aktis (aktinos) прамень],
першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнні слову «прамяністы», словазлучэнню «прамянёвая энергія», напр. актыналіт, актынаметрыя.
т. 1, с. 212
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЕА...
(ад грэч. gē Зямля),
першая састаўная частка складаных слоў, што абазначае: які адносіцца да Зямлі і да яе вывучэння, напр., геасфера, геахімія.
т. 5, с. 108
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
авія...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае: 1) слову «авіяцыйны», напрыклад: авіябомба, авіязлучэнне, авіямеханік, авіяспецыяліст, авіяпрыборы, авіяпарк, авіяпрамысловасць; 2) слову «паветраны», напрыклад: авіядэсант, авіясувязь, авіятранспарт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мота...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: 1) маторны, напрыклад: мотапіла, мотадрызіна; 2) матарызаваны, напрыклад: мотабатальён, мотадывізія; 3) матацыклетны, напрыклад: мотагурток, мотагонкі.
[Ад лац. motor — які прыводзяць у рух.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пнеўма...,
Першая састаўная частка складаных слоў: 1) якая адпавядае па значэнню слову «пнеўматычны», напрыклад: пнеўмааўтаматыка, пнеўмапрабойнік; 2) якая паказвае на адносіны да лёгкіх, напрыклад: пнеўмаграма, пнеўмасклероз.
[Ад грэч. pnéuma — дыханне і pnéumōn — лёгкія.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
радыё...
Першая састаўная частка складаных слоў, што мае значэнне: які мае адносіны да радыё (у 1 знач.), звязаны з ім, напрыклад: радыёапаратура, радыёдэталь, радыёклуб, радыёкаментарый, радыётавары.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіня... (гл. сіне...).
Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «сіне...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: сіняблузнік, сінявокі, сінякрылы і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фота...
Першая састаўная частка складаных слоў: 1) якая адпавядае па значэнню слову «фатаграфічны», напрыклад: фотагазета, фотакамера, фотаплёнка; 2) якая паказвае адносіны іх да святла, напрыклад: фотаметрыя.
[Ад грэч. phos, phōtós — святло.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шырока... (а таксама тырана...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «шырокі» (у 1, 3, 5 і 6 знач.), напрыклад: шырокавяшчанне, шырокакалейны, шырокадаступны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сяды́-тады́ ’часам, часамі, зрэдку, іншы раз, калі-нікалі’ (Сл. ПЗБ, Ск. нар. мовы). Першая частка ад заўсёды, утворана аналагічна ад тады; параўн. сяк‑так і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)