Verbum

загру́жанасць, ‑і, ж.

1. Забяспечанасць грузам; колькасць пасажыраў або грузаў пры перавозцы. Загружанасць транспарту. // Перагружанасць чым‑н.; загрувашчанасць. Працаваць перашкаджае загружанасць цэхаў сыравінаю. Чорны.

2. перан. Ступень занятасці работай; колькасць, аб’ём работы. Забеліна сама пачала скардзіцца Васіліне на загружанасць, на здароўе, на неўладкаванасць свайго жыцця. Хадкевіч.

зблудзі́ць, зблуджу, зблудзіш, зблудзіць; зак.

Згубіць дарогу, страціць арыенціроўку; заблудзіць. Зблудзіць у пушчы. // перан. Стаць на няправільны, заганны шлях жыцця, зрабіць памылку ў жыцці. Пасля такога заключэння ўсе, хто быў на абмеркаванні, зірнулі на мяне: адны са спагадай — маўляў, хлопец зблудзіў, другія з прытоеным яхідствам. Сабаленка.

ідэалізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.

Паказаць (паказваць) лепшым, чым ёсць у сапраўднасці; падзяліць (надзяляць) ідэальнымі якасцямі. Усе сімпатыю Багушэвіча на баку селяніна-працаўніка, якога паэт, не разумеючы ролі рабочага класа, нават ідэалізуе, лічачы асновай грамадскага жыцця. Ларчанка. Сымон Карызна ідэалізаваў Веру Засуліч. Зарэцкі.

[Ад фр. idéaliser.]

кава́лак, ‑лка, м.

Тое, што і кусок. У горне ляжаў прадаўгаваты кавалак распаленага дабяла жалеза. Курто. — Які ж з цябе чалавек, калі ты адабраў ад родных дзяцей кавалак! Лупсякоў. Можа, у лісце нічога і не сказана важнага, а для Алесі ў кожным слове — кавалак жыцця. Скрыган.

меладра́ма, ‑ы, ж.

1. Уст. Драма са спевамі і музыкай.

2. Драматычны жанр і твор, якія характарызуюцца звышнатуральным драматызмам, знешнімі эфектамі, маралізацыяй. Гурткоўцы паказалі п’есу з дарэвалюцыйнага жыцця, нейкую меладраму з нешчаслівым каханнем. Краўчанка.

3. перан. Пра падзеі, перажыванні, якія выклікаюць смех сваёй ненатуральнасцю і прыўзнятасцю.

[Ад грэч. melos — песня, мелодыя і drama — дзеянне, сцэнічны наказ.]

пату́хлы, ‑ая, ‑ае.

1. Які перастаў гарэць, свяціць. Патухлая лямпа. Патухлая зорка. □ Гугновіч увесь час хадзіў за сталом, трымаючы патухлую люльку ў руцэ. Пестрак. // Які перастаў дзейнічаць, функцыяніраваць.

2. перан. Цьмяны, без жыцця (пра вочы, погляд). Бародка сядзеў пануры, маўклівы, змораны на выгляд, з патухлымі вачамі. Шамякін.

пладзі́ць, пладжу, плодзіш, плодзіць; незак., каго-што.

1. Размнажаць, разводзіць. // Разм. Нараджаць (вялікае патомства). Пладзіць дзяцей. // Прыносіць ураджай, даваць плады, насенне. Няма яе [вады] — зямля пладзіць не здольна, Нібы губляе ад жыцця ключы. Чарнушэвіч.

2. перан. Садзейнічаць з’яўленню чаго‑н., параджаць. [Міхал:] — Хопіць пладзіць адукаваных няўмек з прэтэнзіямі. Карпаў.

прачу́ты, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прачуць.

2. у знач. прым. Прасякнуты пачуццём. Грыміць напружанай хадой Вялікіх творцаў пакаленне... Ім верш прыветны, сціплы мой, Маё прачутае ўслаўленне. Хадыка. Прачутае жывое слова, Як сталь адменнага ліцця, Грымела мужна і сурова Над злой няпраўдаю жыцця. Глебка.

серабры́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Пра тое, што колерам нагадвае серабро. У.. [Грыбаўца] ўжо дзе-нідзе пракінуліся серабрынкі на скронях. Пестрак. / у перан. ужыв. З глыбінных крыніц народнага жыцця Р. Барадулін шаноўна чэрпае жывінкі, тыя крышталёвыя серабрынкі, якія так абпраменьваюць ягоныя творы. Бялевіч.

сімбіёз, ‑у, м.

Форма сумеснага жыцця арганізмаў розных відаў, пры якім арганізмы прыносяць карысць адзін аднаму. Сімбіёз грыба і водарасці. □ Клубяньковыя бактэрыі жывуць у сімбіёзе з струкавымі раслінамі. Гаркуша. / у перан. ужыв. Ігнат Дуброўскі не стаў паэтам. Эканоміка і... паэзія? Цяжка ўявіць сабе больш неверагодны сімбіёз. Лобан.

[Ад грэч. symbiōsis — сумеснае жыццё.]