карыяло́гія

(ад карыя- + -логія)

раздзел цыталогіі, які вывучае клетачнае ядро і яго састаўныя элементы (храмасомы, ядзерную абалонку і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

монануклео́з

(ад мона- + лац. nucleus = ядро)

вострае інфекцыйнае захворванне, якое выяўляецца павелічэннем лімфатычных вузлоў, ліхаманкай, ангінай, зменамі ў крыві.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

А́ЛЬФА-ЧАСЦІ́ЦА, α-часціца,

ядро атама гелію ​42He. Выпрамяняецца некаторымі радыеактыўнымі ядрамі (нуклідамі) і складаецца з 2 пратонаў і 2 нейтронаў, звязаных ядзернымі сіламі. Зарад альфа-часціцы +2, маса 6,644·10​-27 кг, магн. момант і спін роўныя 0. Метады назірання альфа-часціц заснаваны на іанізацыі.

т. 1, с. 287

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гіялапла́зма

(ад гр. healos = шкло + плазма)

частка цытаплазмы жывёльных і раслінных клетак, якая акружае ядро і змяшчае прадукты ўнутрыклетачнага метабалізму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тры́тый

(н.-лац. tritium, ад гр. tritos = трэці)

цяжкі радыеактыўны ізатоп вадароду, ядро якога складаецца з пратона і двух нейтронаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

зе́рне, -я, зярня́ці, мн. зе́рні, -яў і зярня́ты, -ня́т, н.

1. Плод, семя злакаў (а таксама некаторых іншых раслін).

Ячменнае з.

Кава ў зернях.

2. зб. Насенне хлебных злакаў.

Хлеб у зерні.

3. Невялікі прадмет, крупінка чаго-н.

Жамчужнае з.

4. перан. Ядро, зародак чаго-н. (кніжн.).

З. ісціны.

|| памянш. зярня́тка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.) і зе́рнетка, -а, мн. -і, -так, н. (да 1 і 3 знач.).

|| прым. зе́рневы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.) і зернявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 2 знач.).

Зерневыя (зернявыя) культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Сфе́ра ’шар ці яго паверхня знутры’, ’прастора дзеяння; межы распаўсюджвання’ (ТСБМ), сфэ́ра ’абшар, на які сягаюць сілы, уплывы нябеснага цела; круг уплыву’ (Ласт.), ’абсяг’ (Некр. і Байк.). Ст.-бел. спе́ра (сфе́ра) ’сфера, арбіта планет’, XV ст. < ст.-польск. sfera, spera < лац. sphaera ад грэч. σφατρα ’шар, мяч, ядро’ (Булыка, Лекс. запазыч., 139). Сучаснае слова можа быць паўторным запазычаннем з рус. сфе́ра, дзе з XVII ст. праз польск. sfera або ням. Sphaere, якія, далей, да той жа крыніцы; гл. Фасмер, 3, 815.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

толка́ть несов.

1. шту́рхаць; пхаць, пхнуць;

толка́ть кого́-л. ло́ктем шту́рхаць каго́-не́будзь ло́кцем;

толка́ть пе́ред собо́й та́чку пхаць (пхнуць) пе́рад сабо́й та́чку;

2. спорт. шту́рхаць;

толка́ть ядро́ шту́рхаць ядро́;

3. перен. (побуждать к чему-л.) заахво́чваць (да чаго-небудзь), наво́дзіць (на што-небудзь), падбіва́ць (на што-небудзь);

толка́ть на мысль наво́дзіць на ду́мку;

толка́ть на преступле́ние падбіва́ць на злачы́нства;

◊

толка́ть в про́пасть шту́рхаць у про́рву (бе́здань);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

геасфе́ры

(ад геа- + сфера)

розныя па хімічных уласцівасцях і шчыльнасці канцэнтрычныя абалонкі, з якіх складаецца Зямля (магнітасфера, атмасфера, гідрасфера, літасфера, мантыя, ядро).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гетэракарыён

(ад гетэра- + гр. karyon = арэх, ядро)

клетка, якая мае два або больш ядзер, што адрозніваюцца спадчыннымі (генетычнымі) уласцівасцямі (напр. у грыбоў).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)