дадзялі́цца, ‑дзялюся, ‑дзелішся, ‑дзеліцца; зак.
Часта або многа дзелячы, дайсці да непрыемных вынікаў. — Як сабе хочаце, а зямлю болей дзяліць не будзем... Дадзяліліся — з сахой вывернуцца недзе. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да́ўнішні, ‑яя, ‑яе.
Тое, што і даўні (у 1 знач.). Даўнішнія сябры. □ Косця адчуваў, як недзе на душы пачынае ажываць даўнішняя нялюбасць, злосць і непавага да Жвіра. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
высь, ‑і, ж.
Прастора, якая знаходзіцца высока над зямлёй; вышыня. Я чую гул. У высях недзе Ракоча, кружыць самалёт. Колас. Арол чорны ўецца ў высі, Крыл[а]мі махае. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
забраха́ць, ‑брашу, ‑брэшаш, ‑брэша; зак.
Пачаць брахаць. // Брахнуць некалькі разоў запар, азвацца брэхам. Недзе забрэша сабака, азавецца другі на гэты халаднаваты брэх — і сціхне, залезшы ў будку. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зме́рці, самрэ; самром, самраце; пр. змёр, змерла і змёрла; зак.
Разм. Памерці (пра ўсіх, многіх). Бацькі .. [хлопца] ў вайну ўцяклі недзе з-за Вільні сюды і тут змерлі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мі́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да міны 1. Па ўсім было відаць, што міннае поле пачыналася недзе на балоце і канчалася крокаў за дваццаць ад зямлянак. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгадава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.
Разм. Падрасці, вырасці нямнога. Міне вясенька і другая, І падгадуецца сынок. Колас. Дзеці недзе пабеглі, яны падлеткі ўжо, падгадаваліся, бавяцца самі сабе. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
hen
звычайна ў спалучэннях: hen daleko — а) недзе (дзесьці) далёка-далёка;
кудысьці далёка-далёка;
hen wysoko — а) недзе ў вышыні (высока-высока);
кудысьці ў вышыню (высока-высока);
hen w dal — некуды ўдалячынь;
hen z dala — аднекуль здалёк;
hen za morzem — аж там за морам
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
прагусці́, ‑гуду, ‑гудзеш, ‑гудзе; ‑гудзём, ‑гудзяце, ‑гудуць; пр. прагуў, ‑гула, ‑гуло; заг. прагудзі; зак.
1. Утварыць працяжны, нізкі гук, гул. Ды каманда: «Станавіся!» — Прагула, як гром. Астрэйка. / Пра гудкі паравоза, машыны і пад. Недзе недалёка прарэзліва прагуў паравоз. Кавалёў.
2. Праляцець, прайсці з гудзеннем. Недзе ў баку прагулі самалёты — іх не відаць было за хмаркамі, што ўсплывалі на паўдні, але гул аддаляўся ў напрамку фронту. Хадкевіч.
3. Гусці некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хітры́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.
Разм. Нейкая доля хітрасці (звычайна ў выразе: з хітрынкай). Праўда, недзе ў глыбіні душы, недзе там, у адным з закутачкаў сэрца, адна думка з хітрынкай пашэптвала: «Не слухай іх, Віця». Даніленка. — Я прапаную, — Апейка глядзеў усё з хітрынкай, — улічваючы абстаноўку — пераходную форму. Мележ. Чорныя вочы глядзяць адкрыта, на той харошай мяжы яшчэ ўсё ледзь не дзіцячай шчырасці і першай дзявочай хітрынкі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)