нагатава́ць сов.
1. (запасти) нагото́вить;
н. насе́ння — нагото́вить семя́н;
2. (пищи) нагото́вить, навари́ть, настря́пать;
3. (воды и т.п.) накипяти́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ГІДРАХАРЫ́Я
(ад гідра... + ...харыя),
распаўсюджванне спораў, пладоў, насення і інш. зачаткаў раслін з дапамогай вады. Бывае выпадковая (перанясенне плынямі на плывучых прадметах) і звычайная, што абумоўлена асаблівай марфалогіяй і біялогіяй дыяспор (нязмочвальнасць вадой, нізкая шчыльнасць, працяглая жыццяздольнасць насення ў вадзе). Звычайная гідрахарыя характэрная для водных і каляводных раслін (асокі, ірдзесты і інш.). Распаўсюджванню відаў найб. садзейнічаюць марскі прыбой, рачное цячэнне, паводка і інш.
т. 5, с. 237
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЛУТЭЛІ́НЫ
(ад лац. gluten клей),
простыя бялкі насення злакаў і зялёных частак раслін. Раствараюцца ў разбаўленых к-тах і шчолачах, не раствараюцца ў нейтральных растваральніках. З’яўляюцца запаснымі бялкамі, якія разам з праламінамі назапашваюцца ў эндасперме насення. Найб. вывучаны глутэнін пшаніцы і ячменю, арызепін рысу і глутэліны кукурузы. Глутэліны багатыя астаткамі глутамінавай к-ты і лізіну; добра засвойваюцца арганізмам чалавека і жывёл.
т. 5, с. 303
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
арнітахары́я
(ад арніта- + -харыя)
разнос пладоў, насення і спораў птушкамі, напр. жалудоў і арэхаў сойкамі, насення рабіны, вішні, маліны драздамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тунг, ‑а і ‑у, м.
1. ‑а. Трапічнае дрэва сямейства малачаевых, з насення якога здабываюць алей для тэхнічных мэт.
2. ‑у. Драўніна гэтага дрэва.
[Кіт.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Рыцы́на ’алей з насення клешчавіны’ (ТСБМ; шальч., трак., Сл. ПЗБ; ТС). Запазычана з польск. rycyna ’тс’. Параўн. літ. ricinà ’касторка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́фе, нескл., м.
1. Трапічнае дрэва або куст сямейства марэнавых, з насення якіх гатуюць асобы напітак; кафейнае дрэва.
2. зб. Насенне гэтага дрэва. Малоць кофе. // Парашок з размолатага насення гэтага дрэва, а таксама заменнік такога парашку‑, кава (у 1 знач.). Жалудовы кофе.
3. Напітак, прыгатаваны з такога парашку; кава (у 2 знач.). Піць кофе.
•••
Чорны кофе — моцны кофе без малака, без смятанкі.
[Гал. koffee з араб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канды́цыя
(лац. conditio = умова, патрабаванне)
норма, якасць, якім павінен адпавядаць той ці іншы тавар, матэрыял (напр. пасяўная к. насення).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вы́сеў, ‑севу, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. высяваць — высеяць.
2. Тое, што высяваюць, колькасць яго. Сам.. [аграном] сачыў за ачысткай насення і нормамі высеву. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыцы́на, ‑ы, ж.
Алей, які здабываецца з насення клешчавіны (ужываецца як слабіцельнае). І лякарства Як след не было — Толькі рыцына ды кроплі на сон. Броўка.
[З польск. rycyna.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)