отли́чно

1. нареч., в знач. сказ. ве́льмі до́бра, надзвы́чай до́бра, выда́тна;

отли́чно знать выда́тна (ве́льмі до́бра) ве́даць;

2. в знач. част., разг. (ладно) до́бра, ве́льмі до́бра;

ну вот и отли́чно! ну вось і ве́льмі до́бра!;

3. в знач. сущ., нескл., ср. (отметка) выда́тна;

учи́ться на отли́чно вучы́цца на выда́тна;

получи́ть отли́чно по ру́сскому языку́ атрыма́ць выда́тна па ру́скай мо́ве;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

а​III межд.

1. а; (при выражении догадки, решимости, досады, отчаяния) ат; (при выражении злорадства) ага́, а;

а, во́т оно что! а, во́сь яно што!;

а, была́ не была́, пойду́! ат, было́ не было́, пайду́!;

а, всё равно́! ат, усё ро́ўна!;

а, попа́лся! ага, папа́ўся!;

2. (при повторном обращении) а;

Пётр, а Пётр! Пётр, а Пётр!, разг. Пятро́, а Пятро́!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

там

1. нареч. там;

там и тут там і тут;

там и сям там і сям, дзе-нідзе́;

вот там вось там;

там же там жа;

2. нареч. (потом, затем) там, пасля́, по́тым;

там ви́дно бу́дет там (пасля́, по́тым) віда́ць бу́дзе;

3. част. там;

что бы там ни́ было што б там ні было́;

◊

како́е там! дзе там!;

чего́ там! чаго́ там!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гэ́та

1. мест. указ., ж. и ср. э́та; э́то; см. гэ́ты;

2. в знач. сущ. э́то, то;

не г. я меў на ўва́зе — не э́то я име́л в виду́;

3. мест. указ. при отсутствующем сказ. э́то;

пра́ца — г. крыні́ца на́шага бага́цця — труд — э́то исто́чник на́шего бога́тства;

4. частица э́то;

хто г. гаво́рыць? — кто э́то говори́т?;

дзе г. ты прапада́ў? — где э́то ты пропада́л?;

як г. так? — как э́то так?;

5. частица усил. э́то;

што г. ён цяпе́р парабля́е? — что э́то он сейча́с поде́лывает?;

6. частица разг. (при припоминании забытого) бишь;

як г. яго́ заву́ць? — как бишь его́ зову́т?;

7. частица (в сочетании с частицей ж при восклицании) ведь;

г. ж вунь як ціка́ва! — ведь вот как интере́сно!;

◊ г. зна́чыць — (сокращённо г.зн. —) союз пояснительный то есть (сокращённо т.е.);

вось г. я разуме́ю! — вот э́то я понима́ю!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асты́ць, астыну, астынеш, астыне; зак.

1. Стаць халодным, прастыць. Чай астыў. Абед астыў. □ Куй жалеза, пакуль не астыла яно! Купала. Пятрусь падкідаў вуг[о]лле ў топку, каб паравоз не астыў часам. Лынькоў. Хата за ноч добра такі астыла. Значыць, памацнеў мароз. Пестрак. // Аддаўшы цяпло, прыйсці ў нармальны стан (пра цела). Як конь астыў, [фурманшчык] звадзіў яго пад студню напаіць і ўсыпаў яму аўса. Чорны. Відаць, іх [двух маладых хлопцаў] вось толькі што выклікалі з вечарынкі, яны яшчэ не астылі ад полькі. Лужанін.

2. перан. Стаць спакайнейшым, страціць жвавасць. [Крушынскі:] — Я ўжо астыў. Мне сёлета стукнула сорак год. Бядуля. // Супакоіцца, апамятацца пасля гневу, злосці і пад. Валя ўмомант астыла, і ў словах яе не было ні злосці, ні знявагі да мачыхі. Васілевіч. // Страціць да каго‑, чаго‑н. цікавасць, перастаць цікавіцца кім‑, чым‑н. У Леаніда ўзнікла раўнівае падазрэнне — а можа, яна [Аля] ўжо астыла да яго, можа, гэта спатканне ўжо не ў радасць? Мележ. [Мацвей:] — Я загаруся: вот, здаецца б, усе зрабіў — а назаўтра вазьму і астыну. Лобан. Перамяніўся і.. [Баран] сам. Стаў крыклівы дома, менш бавіўся з дзецьмі, астыў да жонкі. Дамашэвіч. // Аслабець, знікнуць (пра пачуцці). Каб не даць астыць пачуццю .. салідарнасці, ён голасна крыкнуў: — Вольга! Жонка, стань перада мной, як ліст перад травой: ідзі сустракаць маіх прыяцеляў! Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

исто́рия ж.

1. гісто́рыя, -рыі ж.;

исто́рия боле́зни гісто́рыя хваро́бы;

исто́рия письма́ гісто́рыя пісьма́;

2. (происшествие) разг. гісто́рыя, -рыі ж.; здарэ́нне, -ння ср.; прыго́да, -ды ж.;

◊

вот так исто́рия! вось дык гісто́рыя!;

ве́чная (обы́чная) исто́рия ве́чная (звыча́йная) гісто́рыя;

совсе́м друга́я исто́рия зусі́м і́ншая гісто́рыя (спра́ва, рэч);

исто́рия с геогра́фией (о затруднении) шутл. гісто́рыя з геагра́фіяй;

исто́рия ума́лчивает (о чём) шутл. гісто́рыя маўчы́ць (не гаво́рыць) (пра што).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шту́ка в разн. знач. шту́ка, -кі ж.;

не́сколько штук я́блок не́калькі штук я́блыкаў;

хоро́шую шту́ку я купи́л до́брую шту́ку я купі́ў;

◊

ло́вкая шту́ка спры́тная шту́ка;

вот так шту́ка! вось дык шту́ка!;

в то́м-то и шту́ка у тым вось і шту́ка;

сра́зу ви́дно, что он за шту́ка адра́зу віда́ць, што ён за шту́ка;

вы́кинуть, отмочи́ть шту́ку урэ́заць шту́ку;

э́то не шту́ка гэ́та не шту́ка;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дык

1. союз то;

калі́ так, д. я зго́дзен — е́сли так, то я согла́сен;

2. союз (в начале главного предложения при придаточном условном) так;

рабо́ту зрабі́ў, д. мо́жна і адпачыва́ць — рабо́ту сде́лал, так мо́жно и отдыха́ть;

працава́ць д. працава́ць — рабо́тать так рабо́тать;

3. частица усил. -то;

я д. і глядзе́ць у той бок не хачу́ — я и смотре́ть-то в ту сто́рону не хочу́;

абяца́ць д. абяца́лі, а не выко́нваем — обеща́ть-то обеща́ли, а не выполня́ем;

вось д. бяда́! — вот беда́-то!

4. частица усил., разг. (при указании на противопоставление, возражение) так; (с частицей ж (жа) — ещё) ведь;

яна́ д. зусі́м не змяні́лася — она́ так совсем не измени́лась;

д. вось дзе ты цяпе́р жыве́ш! — так вот где ты тепе́рь живёшь;

лі́вень д. лі́вень! — ли́вень так ли́вень!;

ну д. што ж? — ну так что же?;

д. я ж не спрача́юся! — ведь я не спо́рю!

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пока́зываться

1. в разн. знач. пака́звацца;

пока́зываться на у́лице пака́звацца на ву́ліцы;

в волоса́х пока́зывается про́седь у валаса́х пака́зваецца сівізна́;

вот и лес пока́зывается из-за приго́рка вось і лес пака́зваецца з-за паго́рка;

2. (видеться, чудиться) здава́цца;

ему́ всю ночь пока́зывался тот челове́к яму́ ўсю ноч здава́ўся той чалаве́к; см. показа́ться;

3. страд. пака́звацца; праяўля́цца, выка́звацца, выяўля́цца; све́дчыцца; см. пока́зывать;

◊

не пока́зываться на глаза́ не пака́звацца на во́чы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

при́тча ж.

1. пры́тча, -чы ж., пры́павесць, -ці ж.; (аллегория) алего́рыя, -рыі ж.;

ева́нгельская при́тча ева́нгельская пры́тча (пры́павесць);

говори́ть при́тчами гавары́ць алего́рыямі;

2. (непонятная вещь, явление) разг. (дзі́ўнае) здарэ́нне, -ння ср.; (случай) (дзі́ўны) вы́падак, -дку м.; (диковина) дзі́ва, -ва ср.;

что за при́тча? што за дзі́ва?;

вот так при́тча! вось дык здарэ́нне!, вось дык дзі́ва!;

◊

стать при́тчей во язы́цех шутл. не сыхо́дзіць у людзе́й з языко́ў, стаць пагало́скай;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)