пра́здный
1. (пустой) пусты́; (тщетный) ма́рны; (бесполезный) бескары́сны;
пра́здный разгово́р пуста́я размо́ва;
э́то не пра́здный вопро́с гэ́та не пусто́е пыта́нне;
пра́здное любопы́тство пуста́я ціка́васць;
2. (бездельный) бяздзе́йны, гуля́шчы; (свойственный бездельнику) гульта́йскі; (незанятый) (нічы́м) незаня́ты;
пра́здная жизнь бяздзе́йнае (гуля́шчае, гульта́йскае) жыццё;
пра́здный челове́к гуля́шчы (нічы́м не заня́ты) чалаве́к; (бездельник) гульта́й, лайда́к, ло́дар.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падкі́нуць сов., в разн. знач. подбро́сить, подки́нуть;
п. ша́пку — подбро́сить (подки́нуть) ша́пку;
п. пыта́нне — подбро́сить вопро́с;
п. цэме́нту — подбро́сить цеме́нта;
п. валёнкі пад ла́ўку — подбро́сить (подки́нуть) ва́ленки под ла́вку;
п. дроў у пе́чку — подбро́сить (подки́нуть) дров в пе́чку;
п. дзіця́ — подбро́сить (подки́нуть) ребёнка;
п. тава́ру — подбро́сить (подки́нуть) това́ра;
п. на машы́не — подбро́сить (подки́нуть) на маши́не
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ко́свенный в разн. знач. уско́сны;
ко́свенные падежи́ грам. уско́сныя скло́ны;
ко́свенная речь грам. уско́сная мо́ва;
ко́свенное дополне́ние грам. уско́снае дапаўне́нне;
ко́свенный вопро́с грам. уско́снае пыта́нне;
ко́свенные нало́ги фин. уско́сныя пада́ткі;
ко́свенные ули́ки уско́сныя до́казы;
ко́свенный луч физ. уско́сны праме́нь;
ко́свенным путём уско́сным шля́хам;
ко́свенный намёк уско́сны намёк;
ко́свенные удобре́ния с.-х. уско́сныя ўгнае́нні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
асо́бна нареч.
1. отде́льно; особняко́м; врозь;
жыць а. ад бацько́ў — жить отде́льно от роди́телей; жить врозь с роди́телями;
біле́ты для яго́ адлажы́лі а. — биле́ты для него́ отложи́ли отде́льно;
дом стаі́ць а. — дом стои́т отде́льно (особняко́м);
трыма́цца а. ад іншых — держа́ться отде́льно (особняко́м) от други́х;
2. (независимо от других) отде́льно, осо́бо;
разгле́дзець гэ́та пыта́нне а. — рассмотре́ть э́тот вопро́с отде́льно (осо́бо)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разбира́ться
1. в разн. знач. разбіра́цца;
понача́лу я в э́том де́ле не разбира́лся спача́тку я ў гэ́тай спра́ве не разбіра́ўся;
э́тот аппара́т разбира́ется на ча́сти гэ́ты апара́т разбіра́ецца на ча́сткі;
2. страд. разбіра́цца; разгляда́цца;
э́тот вопро́с бу́дет на́ми разбира́ться сего́дня гэ́та пыта́нне бу́дзе на́мі разбіра́цца (разгляда́цца) сёння;
э́тот това́р бы́стро разбира́ется гэ́ты тава́р ху́тка разбіра́ецца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ВАРО́НКА Язэп
(Іосіф Якаўлевіч; 17.4.1891, Сакольскі пав. Гродзенскай губ. — 4.6.1952),
бел. паліт. дзеяч, журналіст, публіцыст. У 1909—14 вольнаслухач Пецярбургскага ун-та. У пач. 1917 уступіў у Беларускую сацыялістычную грамаду, з чэрв. 1917 чл. яе ЦК. Уваходзіў у склад Асобай нарады па выпрацоўцы палажэння аб выбарах ва Усерас. Устаноўчы сход, быў чл. Бюро Савета нац. сацыяліст. партый Расіі. Удзельнічаў у рабоце Дзярж. нарады (жн. 1917, Масква). У прамове на Усерас. дэмакр. нарадзе (вер. 1917, Петраград) ад імя Цэнтр. рады бел. арг-цый выказаўся супраць урадавай кааліцыі сацыяліст. партый з буржуазнымі. Уваходзіў у склад Часовага савета Рас. рэспублікі (Перадпарламента). Да снеж. 1917 старшыня к-та Бел. т-ва ў Петраградзе па аказанні дапамогі пацярпелым ад вайны. На 2-й сесіі Цэнтр. рады бел. арг-цый (кастр. 1917, Мінск) падтрымаў прапановы пра ўстанаўленне аўтаноміі Беларусі явачным парадкам. Адзін з кіраўнікоў Усебел. з’езда 1917 у Мінску. У лют. — ліп. 1918 старшыня Народнага сакратарыята Беларусі, адзін з ініцыятараў абвяшчэння Беларускай Народнай Рэспублікі. Рэдагаваў газ. «Белорусская земля», час. «Варта». З канца 1918 арыентаваўся на Літоўскую тарыбу, разглядаючы яе як натуральнага саюзніка ў барацьбе за бел. дзяржаўнасць; у снеж. 1918 — крас. 1920 міністр бел. спраў і чл. кабінета міністраў Літвы. Лідэр Беларускай партыі сацыялістаў-федэралістаў, з ліст. 1922 старшыня т-ва «Беларуская грамада ў Каўнасе». Аўтар гіст.-публіцыстычных брашур, у якіх абагульняў асн. факты з гісторыі бел. нац. руху ў гады рэвалюцыі і грамадз. вайны, аналізаваў тагачаснае паліт. становішча. У 1923 выехаў у Чыкага (ЗША). Адзін з пачынальнікаў бел. паліт. руху ў ЗША. Узначальваў Бел.-Амерыканскую нац. асацыяцыю, выдаваў газ. «Белорусская трибуна».
Тв.:
Белорусский вопрос к моменту Версальской мирной конференции: Ист.-полит. очерк. Ковна, 1919;
Беларускі рух ад 1917 да 1920 году: Кароткі агляд. 2 выд. Коўна, 1920. Рэпрынт. Мн., 1991.
С.С.Рудовіч.
т. 4, с. 12
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
больно́й
1. прил. (подверженный болезни) хво́ры; (связанный с ощущением боли) балю́чы;
больно́й челове́к хво́ры чалаве́к;
больно́е се́рдце хво́рае сэ́рца;
больно́й па́лец балю́чы па́лец;
больно́й дизентери́ей хво́ры на дызентэры́ю (крыва́ўку);
2. прил., перен. (уязвимый) балю́чы; (болезненно переживаемый) хво́ры; (слабый) сла́бы́;
больно́е самолю́бие хво́рае самалю́бства;
больно́е ме́сто сла́бае ( слабо́е) ме́сца;
больно́й вопро́с балю́чае пыта́нне;
3. сущ. хво́ры, -рага м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чу́вствовать несов. адчува́ць; пачува́ць; (со словом себя — ещё) пачува́цца;
чу́вствовать хо́лод адчува́ць хо́лад;
чу́вствовать ра́дость адчува́ць ра́дасць;
чу́вствовать му́зыку адчува́ць му́зыку;
чу́вствовать боль в ноге́ адчува́ць боль у назе́;
чу́вствовать себя́ лу́чше адчува́ць (пачува́ць) сябе́ (пачува́цца) лепш;
◊
как вы себя́ чу́вствуете? (вопрос о состоянии здоровья) як вы сябе́ пачува́еце (адчува́еце)?, як вы пачува́ецеся?, як вы ма́ецеся?;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
твой, ж. твая́, ср. тваё, мн. твае́;
1. мест. притяж., м. твой;
т. сын — твой сын;
з твайго́ до́му — из твоего́ до́ма;
твая́ во́ля — твоя́ во́ля;
тваё пыта́нне — твой вопро́с;
2. в знач. сущ. (муж, жена) твой, твоя́;
т. (твая́) до́ма? — твой (твоя́) до́ма?;
◊ спра́ва твая́ — де́ло твоё;
не твая́ бяда́ — фам. не твоя́ печа́ль;
не твая́ спра́ва — не твоё де́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упо́р м.
1. (действие, состояние) упо́р, -ру м.; упіра́нне, -ння ср.;
то́чка упо́ра пункт упо́ру;
2. (место, на которое что-л. упирается) упо́р, -ра м.; (подпорка) падпо́рка, -кі ж.;
стреля́ть с упо́ра страля́ць з упо́ра;
◊
в упо́р вы́стрелить стрэ́ліць ва ўпор;
де́лать упо́р падкрэ́сліваць, рабі́ць упо́р;
говори́ть, смотре́ть в упо́р гавары́ць, глядзе́ць у во́чы;
ста́вить вопро́с в упо́р ста́віць пыта́нне ру́бам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)