ВО́СЬ у тэхніцы, дэталь машын і механізмаў (звычайна падоўжанай цыліндрычнай формы) для падтрымання частак дэталей, што знаходзяцца ў вярчальным руху. У адрозненне ад вала вось не перадае карысны вярчальны момант і вытрымлівае толькі напружанне выгіну. Адрозніваюць восі нерухомыя (замацоўваюцца ў апорах) і рухомыя (верцяцца ў апорных падшыпніках).
т. 4, с. 277
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕРАГАВЫ́ ВАЛ,
акумулятыўная форма рэльефу, утвораная з доннага матэрыялу (пяску, жвіру, галькі, ракушачніку) прыбоем. Уяўляе сабой нізкую граду (вал), выцягнутую ўздоўж лініі берага мора або возера. Даўжыня дасягае соцень метраў або некалькіх кіламетраў, выш. да 1—4 м. Павернуты ў бок мора схіл берагавога вала называецца пляжам.
т. 3, с. 104
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
павыплыва́ць I сов. (о многом, о многих) вы́плыть
павыплыва́ць II сов. (о многом) вы́колоситься;
жы́та ~ва́ла — рожь вы́колосилась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паралізава́ць сов. и несов., прям., перен. парализова́ть;
~ва́ла нагу́ — безл. парализова́ло но́гу;
страх ~ва́ў сі́лы — страх парализова́л си́лы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паўця́гваць сов.
1. в разн. знач. (о многом, о многих) втяну́ть; (таща, волоча — ещё) втащи́ть; (привлечь к участию — ещё) вовле́чь;
2. (о многом) вдеть, вволо́чь;
3. безл. (о многом) подвести́; запа́сть;
~вала жываты́ — подвело́ животы́;
~вала шчо́кі — запа́ли щёки
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мал ’назва вала чорнай поўсці’ (КЭС, лаг.). Відавочна, вельмі старая рэліктавая назва — параўн. і.-е. адпаведнікі лексемы малы́ (гл.). Не звязана з балг. мал ’скаціна’, ’маёмасць’, ’багацце’, ’частка спадчыны’, серб.-харв. ма̑л, алб. mall, арум. mal ’маёмасць’, якія з араб. mal ’тс’ (БЕР, 3, 624).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
курці́на
(фр. courtine)
1) уст. града для кветак, клумба;
2) участак, засаджаны адной пародай дрэў;
3) ваен. частка крапаснога вала паміж двума бастыёнамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ша́нец
(польск. szaniec, ад ням. Schanze)
часовае палявое ўмацаванне з вала і рова, якое выкарыстоўвалася ў арміях еўрапейскіх краін у 17—19 ст.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АРХІМЕ́ДАЎ ВІНТ,
водападымальная машына, вынайдзеная Архімедам у 3 ст. да н.э. Уяўляе сабой вал з вінтавой паверхняй, устаноўлены ў нахіленай трубе, ніжні канец якой апушчаны ў ваду. Пры вярчэнні (напр., ад ветравога кола ці інш. рухавіка) вінтавая паверхня вала перамяшчае ваду ўверх па трубе (на вышыню да 3—4 м).
т. 1, с. 526
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
забедава́ць сов. загорева́ть; нача́ть сокруша́ться, нача́ть скорбе́ть, нача́ть се́товать, нача́ть сожале́ть;
ма́ці ~ва́ла па дзіця́ці — мать загорева́ла по ребёнку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)