◎ Нор ’птушка, што нырае’ (Касп.), таксама нур («вадзяная птушка нур», Дразд.). Гл. нырэц ’тс’, параўн. нориць ’ныраць, даваць нырца’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гаршчо́кі ’жоўтыя гарлачыкі’ (Сл. паўн.-зах.). Да гаршчо́к (гл.); да матывацыі і формы мн. л. параўн. гарла́чык ’вадзяная лілія, банька’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
про́разь
1. Рукаў, вадзяная пратока (басейн Дняпра Макс., 244).
2. Маладая нізкая трава сярод рослага травастою (Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
фламі́нга
(парт. flamingo, ад лац flamma = полымя)
трапічная і субтрапічная вадзяная птушка з бледна-ружовым апярэннем, доўгай шыяй і высокімі нагамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
водяно́йI в разн. знач. вадзяны́;
водяна́я струя́ вадзяны́ струме́нь;
водяно́й пар вадзяна́я па́ра;
водяно́й жук вадзяны́ жук;
водяна́я ме́льница вадзяны́ млын.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Суса́к ’вадзяная ці балотная расліна, Butomus L.’ (ТСБМ, Кіс.), ’банцушнік парасонавы, Butomus umbellatus L.’ (Некр. і Байк.). Цюркізм, але дакладная крыніца не вызначаны Мяркулава (Очерки, 55–56) параўноўвае з баш. сǝскə ’кветка’, чув. çеçке, тат. сǝсǝк ’тс’, таму што расліна цвіце прыгожымі ружовымі кветкамі; як вадзяная расліна звязваецца з тур. susak ’вядро, коўш’, кірг. сууса ’хацець піць’, тат. сусау ’тс’ (Дзмітрыеў, Строй, 544). Гл. яшчэ ЕСУМ, 5, 482. Беларускае, відаць, з рускай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вадзяні́ца ’гарлачык, Nymphaea L.’ (КЭС). Суфіксальны дэрыват ад прыметніка вадзяны́ ’які знаходзіцца ў вадзе’. Форма жаночага роду тлумачыцца ўплывам роду назоўніка расліна (або аналагічнага): вадзяная расліна < вадзяніца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вікто́рыя ’назва гатунку некаторых агародных і садовых раслін (буракоў, клубнікі)’; ’травяністая вадзяная трапічная расліна з вялікімі кветкамі і плаваючым лісцем’ (БРС, КТС) узнікла шляхам пераносу з лац. victoria ’перамога’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэме́ннік 1 ’кажан’ (Нар. сл.). Да раменнік (гл.). Рус. реме́нница ’тс’ ад реме́нь (Фасмер, 3, 468), параўн. яшчэ кажан.
Рэме́ннік 2 ’нейкая вадзяная расліна; раменныя лапці’ (ТС). Гл. раменнік.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гуа́ш
(фр. gouache, ад іт. guazzo = вадзяная фарба)
фарба з тонка расцёртых пігментаў з прымессю клею і бялілаў, а таксама жывапіс гэтымі фарбамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)