Verbum

фарту́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

1. Прадмет адзення пэўнага крою, які надзяваюць спераду на вопратку, каб засцерагчы яе ад забруджвання.

2. Чахол, рознага роду покрыва для машын, тэхнічных прыстасаванняў і пад. (спец.).

|| памянш. фартушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. фартухо́вы, -ая, -ае.

фо́кус², -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Лоўкі прыём, заснаваны на падмане зроку, увагі пры дапамозе хуткага і ўмелага руху, спрыту.

Дзіўны ф.

2. перан. Выдумка, хітрасць.

3. звычайна мн., перан. Капрызы, прычуды (разм.).

Вечныя фокусы з ядой.

|| прым. фо́кусны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Фокуснае мастацтва.

хала́т, -а, М -ла́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Верхняе хатняе або рабочае адзенне, якое захінаецца або зашпіляецца.

Рабочы х.

2. Верхняе адзенне ў некаторых азіяцкіх народаў, полы якога захінаюцца адна за другую.

|| памянш. хала́цік, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. хала́тны, -ая, -ае.

Халатная тканіна.

хало́п, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У Старажытнай Русі: паднявольная асоба, пазбаўленая асабістай свабоды.

2. У прыгоннай Расіі: прыгонны, залежны селянін, слуга.

3. перан. Пра чалавека, які рабалепствуе, падхалімнічае перад кім-н.; халуй.

|| ж. хало́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак.

|| прым. хало́пскі, -ая, -ае.

хіме́ра, -ы, мн. -ы, -ме́р, ж.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі — пачвара з ільвінай галавой, казліным тулавам і хвастом дракона, а таксама скульптура гэтай пачвары ў сярэдневяковым мастацтве.

2. Неажыццявімая, нязбытная і дзіўная мара (кніжн.).

|| прым. хімеры́чны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Хімерычная ідэя.

|| наз. хімеры́чнасць, -і, ж.

ху́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.

Кавалак тканіны ці вялікага палатна звычайна квадратнай формы, які завязваюць на галаву, шыю ці накідваюць на плечы.

Пуховая х.

Завязаць хустку.

|| памянш. ху́стачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. ху́стачны, -ая, -ае.

Хустачная тканіна.

цёрн, -у, м.

Калючы куст або дрэва сямейства ружакветных, а таксама дробныя чорна-сінія, з шызым налётам плады гэтай расліны, якія маюць даўкі смак.

|| прым. цярно́вы, -ая, -ае.

Ц. куст.

◊

Цярновы вянок — сімвал мучэння, пакут (калючы цярновы вянок быў надзеты на Ісуса Хрыста перад распяццем на крыжы).

чад, -у, М -дзе, м.

1. Удушлівы атрутны газ, які ўтвараецца пры няпоўным згаранні вугалю з прычыны недастатковага прытоку паветра.

Ад чаду балела галава.

2. Едкі, удушлівы дым, утвораны пры гарэнні (звычайна тлушчу).

3. перан. Стан самазабыцця, нястрымнага праяўлення якіх-н. пачуццяў.

|| прым. ча́дны, -ая, -ае.

шакала́д, -у, М -дзе, м.

1. Кандытарскі выраб, які атрымліваюць шляхам перапрацоўкі зерня какавы з цукрам.

Плітка шакаладу.

2. Салодкі напітак на малацэ з парашку гэтага вырабу.

Выпіць кубак шакаладу.

|| прым. шакала́дны, -ая, -ае.

Ш. колер (карычневы). Шакаладнае дрэва (вечназялёнае паўднёвае дрэва, з насення якога атрымліваюць какаву).

шатрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., што.

Ачышчаць (зерне) ад абалонак перад тым, як малоць або пускаць на крупы.

Ш. збожжа.

|| зак. сшатрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.

|| наз. шатрава́нне, -я, н. і шатро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).

|| прым. шатрава́льны, -ая, -ае.

Шатравальная машына.