1) жаўне́рскі рышту́нак -ку m. (за вы́няткам збро́і й адзе́ньня)
A belt, blanket and knapsack are parts of a soldier’s accouterments — Папру́га, ко́ўдра й напле́чнік — ча́сткі жаўне́рскага рышту́нку
2) асабі́стыя рэ́чы pl.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Ветраго́ны ’дзве дошкі, якія прымацоўваюцца да краёў страхі і сыходзяцца ўверсе, утвараючы канёк’ (бяроз., Шушк., усх.-палес., Нар. сл., в.-дзвін., Шатал.). Беларускае рэгіянальнае ўтварэнне, якое першапачаткова мела форму *ветраадгоны; параўн. ветраадбой ’тс’ (Нар. сл.), пазней прыстаўка другой часткіад‑ выпала. Семантычна лексема ветраадгоны называла дзве дошкі, якія «адганяюць» вецер, г. зн. закрываюць шчыліну, утвораную паміж саломай страхі і кроквінай.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вечары́на ’вечар як частка сутак’ (Янк. II), вече̂ри́на ’вячэрні час’ (Нас. Доп.), укр.вечори́на ’вечар’, рус.алан., смал., варон.вечери́на ’вячэрні час, змрок, прыцемак’, пск., наўг.вечери́нка ’тс’, макед.вечерина ’вячэрні змрок, час пад вечар’, балг.вече́рина ’вечар’. Утварэнне ад večer‑ і суф. ‑in‑a, які надае значэнне часткі азначальнай асновы. Ва ўсх.-маг.вічарі́на ’вечар’ суф. ‑ін‑а з’яўляецца павелічальным.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жы́га ’надта хуткі чалавек’, ’чалавек, які ўмешваецца ў чужыя справы’ (Нас.). Параўн. рус.дыял.жи́га ’агонь’, ’бізун’, ’ваўчок’, польск.дыял.żega, żyga ’хуткі чалавек’. Параўн. жыг, жэг і іх іншаслав. адпаведнікі. Бязафіксны наз. утворан ад жыгаць ’бліскаць’ шляхам усячэння афіксальнай часткі з абагульненнем семы хуткасці. У далейшым ’хуткі чалавек’ атрымлівае значэнне ’неспакойны’, адкуль і ’такі, што ўмешваецца ў чужыя справы’. Параўн. жыгун.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кара́сь1 ’карась, Carassius vulgaris’, укр.карась, рус.карась, чэш.karas, в.-луж.karas, балг.караш, серб.-харв.ка̀рас, славен.karas. Надзейнай этымалогіі не існуе. Магчыма, запазычанне з усходу; параўн. марыйск.karaka ’карась’, удмур. karaka ’тс’ і інш. (Трубачоў, Эт. сл., 9, 152).
Кара́сь2 ’жалезная паласа, якую прымацоўваюць да ніжняй часткі драўлянай восі калёс’ (Маслен., КЭС, лаг.). Паходжанне няяснае.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кра́яць, краяты ’дзяліць на часткі, рэзаць’ (Доўн.-Зап. 3, Клім.). Укр.краяти, рус.краять, ст.-рус.краяти ’тс’, серб.-харв.кращати, славен.krȃjati ’тс’, польск.krajać, чэш.krájeti, славац.krajať, н.-луж.kšajaš4палаб.krojot ’тс’, прасл.krajati — ітэратыўная форма да krojiti (гл. кроіць) (SP, 1, 47; Ваян, Gram. comp., 3, 267; Трубачоў, Эт. сл., 12, 86–87).⇉. м и _
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Напол ’вялікая кадушка, выдзеўбаная з дрэва’ (Бяльк.), напал, напол ’тс’ (Мат. Маг.), рус.напол ’тып кадушкі’. Паводле Фасмера (3, 43), першапачаткова ’перапілаваная папярок бочка, кадушка’, што з на + пол ’палавіна’, параўн. ст.-бел.патлы ’напалавіну’ (XVI ст.), са спалучэння на+він. скл. мн. л. назоўніка полъ ’палова’ (Карскі 2-3, 158), сучаснае каналы ’на дзве роўныя часткі, папалам’. Гл. напал.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
quarter
[ˈkwɔrtər]1.
n.
1) чвэрць f.
a quarter of a century — чвэрць стаго́дзьдзя
to divide into quarters — падзялі́ць на чаты́ры ча́сткі
2) раскватаро́ўваць, разьмяшча́ць па кватэ́рах (во́йска, падаро́жнікаў)
•
- cry for quarter
- quarters
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АРМАКАМЕ́ННЫЯ КАНСТРУ́КЦЫІ,
часткі будынкаў ці збудаванняў (сцены, калоны, слупы, прасценкі, перамычкі і інш.), мураваныя з каменю або цэглы і ўзмоцненыя арматурай. Для арміравання выкарыстоўваюць стальныя сеткі, якія ўкладваюцца ў гарыз. швы для павелічэння нясучай здольнасці армакаменных канструкцый пры сцісканні; стрыжні і дрот — укладваюцца ўнутры каменных элементаў і супрацьстаяць у асн. расцягванню. Выкарыстоўваюць таксама ўзмацненне каменнай муроўкі ж.-б. элементамі (комплексныя канструкцыі).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«А́ФРЫКА»
(«Африка»),
энцыклапедычны 2-томны даведнік, выдадзены ў 1986—87 выд-вам «Савецкая Энцыклапедыя» (Масква). Адлюстроўвае сац.-эканам. і паліт. жыццё народаў і краін Афрыканскага кантынента, іх геаграфію, гісторыю і культуру. Складаецца з агульнага агляду, алфавітнай слоўнікавай часткі (больш за 3,5 тыс. артыкулаў), дадаткаў і паказальнікаў (імяннога, прадметнага, этнонімаў, аўтараў); каля 2 тыс. ілюстрацый, больш за 200 картаў і схем.