ГІПАДА́М

(Hippodamos) з Мілета, старажытнагрэчаскі архітэктар-горадабудаўнік 5 ст. да н.э. Распрацаваў прынцып рэгулярнай планіроўкі ант. гарадоў — т.зв. гіпадамава сістэма. Яму прыпісваюць планіроўку Пірэя (пасля 446 да н.э.),

Родаса (408—407 да н.э.) і інш.

т. 5, с. 252

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Золь 1 ’сырое, пранізлівае надвор’е’, дыял. зала́ (Касп.), заліна́ (Сл. паўн.-зах.). Укр. зола́ ’сыры халодны вецер’. Прасл. дыялектызмы zolь, zola, роднасныя ням. kühl ’прахалодны’, лац. gelū ’холад, мароз’. І.‑е. *gel(ǝ)‑ ’холад(на), замярзаць’. Трубачоў, Слав. языкозн., V, 179; Покарны, 1, 365–366. Аднак zolь можа тлумачыцца з *gʼ‑ а не з *g‑, таму трэба, відаць, рэканструяваць і.-е. корань, прыклады для якога даюцца ў Покарнага толькі з моў kentum, як *gʼel(ǝ)‑.

Золь 2 ’калоідная сістэма з дробных часціц у нейкім іншым асяроддзі’ (БРС, БелСЭ). Інтэрнацыяналізм на базе скарочанага лац. solutio ’раствор’. Пачатковае з‑ указвае на верагоднасць ням. пасрэдніцтва для рус. (як і польск.), адкуль у бел.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гамеаста́т

(ад гамеа- + -стат)

кібернетычная сістэма, якая мадэлюе здольнасць жывых арганізмаў падтрымліваць некаторыя велічыні (напр. тэмпературу цела) у фізіялагічна дапушчальных межах.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

каратэ́

(яп. karate = літар. голымі рукамі)

1) японская сістэма самаабароны без зброі;

2) від спартыўнай барацьбы, які выкарыстоўвае прыёмы гэтай сістэмы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

клі́рынг

(англ. clearing, ад clear = ачышчаць, уносіць яснасць)

сістэма безнаяўных разлікаў за прададзены тавар або выкананую работу, якая ажыццяўляецца праз банк.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

метр​2

(гр. metron = мера)

1) вершаваны памер;

2) раўнамернасць чаргавання моцных і слабых долей у музычным такце; сістэма арганізацыі рытму.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

пеана́ж

(фр. péonage < ісп. peonaje, ад peon = найміт)

сістэма кабальнай, паўпрыгонніцкай залежнасці селяніна, парабка ад землеўласніка ў некаторых краінах Лац. Амерыкі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

перыяды́чны

1. (закономерно повторяющийся) периоди́ческий, периоди́чный;

~ныя з’я́вы — периоди́ческие (периоди́чные) явле́ния;

2. в др. знач. периоди́ческий;

~нае выда́нне — периоди́ческое изда́ние;

○ п. дроб — мат. периоди́ческая дробь;

~ная сістэ́ма элеме́нтаў — хим. периоди́ческая систе́ма элеме́нтов

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

цэнтра́льны в разн. знач. центра́льный;

~ная ву́ліца — центра́льная у́лица;

ц. камітэ́т — центра́льный комите́т;

~нае пыта́нне — центра́льный вопро́с;

ц. банк — центра́льный банк;

○ ~ная нерво́вая сістэ́ма — центра́льная не́рвная систе́ма;

~ная сіме́трыя — мат. центра́льная симметри́я

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

education [ˌedʒʊˈkeɪʃn] n.

1. адука́цыя; навуча́нне, выхава́нне;

primary/secondary/higher education пачатко́вая/сярэ́дняя/вышэ́йшая адука́цыя;

compulsory education абавязко́вая адука́цыя;

the state education system дзяржа́ўная сістэ́ма адука́цыі;

a man of little education малаадукава́ны чалаве́к;

get/receive an education атрыма́ць адука́цыю

2. Education мето́дыка навуча́ння

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)