Verbum

разе́ц, -зца́, мн. -зцы́, -зцо́ў, м.

1. Рэжучы інструмент для апрацоўкі металу, дрэва і іншых цвёрдых матэрыялаў.

Р. скульптара.

2. Пярэдні парны зуб плоскай формы.

Сківіца мае чатыры разцы.

3. перан. Пра майстэрства, манеру, стыль скульптара.

Адразу бачны р. мастака.

|| прым. разцо́вы, -ая, -ае.

рай, ра́ю, м.

1. Паводле рэлігійнага вучэння: месца, дзе знаходзяць шчаслівае існаванне душы праведнікаў пасля іх смерці.

Рад бы ў р., ды грахі не пускаюць (прымаўка).

2. перан. Наогул пра добрыя жыццёвыя ўмовы; прыгожую мясцовасць.

Тут проста р., а не жыццё.

|| прым. ра́йскі, -ая, -ае.

следапы́т, -а, М -пы́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Той, хто добра распазнае сляды, высочвае каго-н. па слядах.

Паляўнічы-с.

Разведчык-с.

2. Той, хто шукае сляды былых гістарычных падзей.

Юныя следапыты накіраваліся ў паход па месцах баявой славы.

|| прым. следапы́цкі, -ая, -ае.

слупо́к, -пка́, мн. -пкі́, -пко́ў, м.

1. гл. слуп.

2. Калонка кароткіх радкоў у газеце, часопісе і пад., якія размешчаны адзін пад адным.

Газетныя слупкі.

3. Шэраг слоў, лічбаў і іншых, напісаных адно пад адным.

Слупок прозвішчаў.

Два слупкі прыкладаў.

|| прым. слупко́вы, -ая, -ае.

спаку́са, -ы, мн. -ы, -ку́с, ж.

1. Тое, што вельмі вабіць чалавека, спакушае, выклікае неадольнае жаданне, цягу да чаго-н.

Не паддавацца ніякім спакусам.

2. Схіленне да інтымнай блізкасці; прывабліванне.

Была яна не толькі чароўнай весялухай, але і зводніцай на спакусу.

|| прым. спаку́сны, -ая, -ае.

спо́нсар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Асоба, арганізацыя, фірма, якія ўдзельнічаюць у фінансаванні якога-н. мерапрыемства (звычайна з мэтай рэкламы), а таксама могуць з’яўляцца паручальнікам або арганізатарам чаго-н.; фундатар.

Знайсці спонсараў для маладой футбольнай каманды было складана.

|| прым. спо́нсарскі, -ая, -ае.

Спонсарская дапамога.

ста́так, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Жывёлы, часцей аднаго віду, якія пасуцца або ўтрымліваюцца разам, гуртам.

С. кароў.

2. адз. Пагалоўе сельскагаспадарчай жывёлы.

◊

Маеш статак, мусіш мець і ўпадак (прыказка; разм.) — у гаспадарцы не бывае без урону.

|| прым. ста́ткавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

ста́тыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Раздзел механікі, які вывучае законы раўнавагі цел пад уздзеяннем прыкладзеных да іх сіл.

С. і дынаміка.

С. газаў.

2. Стан спакою ў які-н. пэўны момант (кніжн.).

Апісваць з’яву ў статыцы.

|| прым. статы́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).

стра́ва, -ы, мн. -ы, страў, ж.

1. Пэўным чынам прыгатаваныя для яды прадукты харчавання, а таксама сама яда.

Гарачая с.

Мясная с.

Смачная с.

2. Адзін з відаў яды, які падаецца на снеданне, абед і вячэру.

Абед з чатырох страў.

|| прым. стра́ўны, -ая, -ае.

сукно́, -а́, мн. су́кны, -аў, н.

Шарсцяная або паўшарсцяная тканіна з гладкім ворсам.

◊

Класці (палажыць) пад сукно што (разм., неадабр.) — адкладваць, адцягваць рашэнне якой-н. справы, не даваць ходу чаму-н.

|| прым. суко́нны, -ая, -ае.

Суконная тканіна.

Суконная фабрыка.

◊

Суконная мова (разм., неадабр.) — невыразная, грубая.